1 |
aṣṭāvakra uvāca |
1 |
atrograsenasamiteṣu rājan; samāgateṣv apratimeṣu rājasu
na vai vivitsāntaram asti vādināṃ; mahājale haṃsaninādinām iva
|
2 |
na me 'dya vakṣyasy ativādimānin; glahaṃ prapannaḥ saritām ivāgamaḥ
hutāœanasyeva samiddhatejasaḥ; sthiro bhavasveha mamādya bandin
|
3 |
bandy uvāca |
3 |
vyāghraṃ œayānaṃ prati mā prabodhaya; āœīviṣaṃ sṛkkiṇī lelihānam
padāhatasyeva œiro 'bhihatya; nādaṣṭo vai mokṣyase tan nibodha
|
4 |
yo vai darpāt saṃhananopapannaḥ; sudurbalaḥ parvatam āvihanti
tasyaiva pāṇiḥ sanakho viœīryate; na caiva œailasya hi dṛœyate vraṇaḥ
|
5 |
sarve rājño maithilasya mainākasyeva parvatāḥ
nikṛṣṭabhūtā rājāno vatsā anaduho yathā |
6 |
lomaœa uvāca |
6 |
aṣṭāvakraḥ samitau garjamāno; jātakrodho bandinam āha rājan
ukte vākye cottaraṃ me bravīhi; vākyasya cāpy uttaraṃ te bravīmi
|
7 |
bandy uvāca |
7 |
eka evāgnir bahudhā samidhyate; ekaḥ sūryaḥ sarvam idaṃ prabhāsate
eko vīro devarājo nihantā; yamaḥ pitṝṇām īœvaraœ caika eva
|
8 |
aṣṭāvakra uvāca |
8 |
dvāv indrāgnī carato vai sakhāyau; dvau devarṣī nāradaḥ parvataœ ca
dvāv aœvinau dve ca rathasya cakre; bhāryāpatī dvau vihitau vidhātrā
|
9 |
bandy uvāca |
9 |
triḥ sūyate karmaṇā vai prajeyaṃ; trayo yuktā vājapeyaṃ vahanti
adhvaryavas triṣavaṇāni tanvate; trayo lokās trīṇi jyotīṃṣi cāhuḥ
|
10 |
aṣṭāvakra uvāca |
10 |
catuṣṭayaṃ brāhmaṇānāṃ niketaṃ; catvāro yuktā yajñam imaṃ vahanti
diœaœ catasraœ caturaœ ca varṇāœ; catuṣpadā gaur api œaœvad uktā
|
11 |
bandy uvāca |
11 |
pañcāgnayaḥ pañcapadā ca paṅktir; yajñāḥ pañcaivāpy atha pañcendriyāṇi
dṛṣṭā vede pañcacūḍāœ ca pañca; loke khyātaṃ pañcanadaṃ ca puṇyam
|
12 |
aṣṭāvakra uvāca |
12 |
ṣaḍādhāne dakṣiṇām āhur eke; ṣaḍ eveme ṛtavaḥ kālacakram
ṣaḍ indriyāṇy uta ṣaṭ kṛttikāœ ca; ṣaṭ sādyaskāḥ sarvavedeṣu dṛṣṭāḥ
|
13 |
bandy uvāca |
13 |
sapta grāmyāḥ paœavaḥ sapta vanyāḥ; sapta chandāṃsi kratum ekaṃ vahanti
saptarṣayaḥ sapta cāpy arhaṇāni; saptatantrī prathitā caiva vīṇā
|
14 |
aṣṭāvakra uvāca |
14 |
aṣṭau œāṇāḥ œatamānaṃ vahanti; tathāṣṭapādaḥ œarabhaḥ siṃhaghātī
aṣṭau vasūñ œuœruma devatāsu; yūpaœ cāṣṭāsrir vihitaḥ sarvayajñaḥ
|
15 |
bandy uvāca |
15 |
navaivoktāḥ sāmidhenyaḥ pitṝṇāṃ; tathā prāhur navayogaṃ viṣargam
navākṣarā bṛhatī saṃpradiṣṭā; navayogo gaṇanām eti œaœvat
|
16 |
aṣṭāvakra uvāca |
16 |
daœā daœoktāḥ puruṣasya loke; sahasram āhur daœa pūrṇaṃ œatāni
daœaiva māsān bibhrati garbhavatyo; daœerakā daœa dāœā daœārṇāḥ
|
17 |
bandy uvāca |
17 |
ekādaœaikādaœinaḥ paœūnām; ekādaœaivātra bhavanti yūpāḥ
ekādaœa prāṇabhṛtāṃ vikārā; ekādaœoktā divi deveṣu rudrāḥ
|
18 |
aṣṭāvakra uvāca |
18 |
saṃvatsaraṃ dvādaœa māsam āhur; jagatyāḥ pādo dvādaœaivākṣarāṇi
dvādaœāhaḥ prākṛto yajña ukto; dvādaœādityān kathayantīha viprāḥ
|
19 |
bandy uvāca |
19 |
trayodaœī tithir uktā mahogrā; trayodaœadvīpavatī mahī ca
|
20 |
lomaœa uvāca |
20 |
etāvad uktvā virarāma bandī; œlokasyārdhaṃ vyājahārāṣṭavakraḥ
trayodaœāhāni sasāra keœī; trayodaœādīny aticchandāṃsi cāhuḥ
|
21 |
tato mahān udatiṣṭhan ninādas; tūṣṇīṃbhūtaṃ sūtaputraṃ niœamya
adhomukhaṃ dhyānaparaṃ tadānīm; aṣṭāvakraṃ cāpy udīryantam eva
|
22 |
tasmiṃs tathā saṃkule vartamāne; sphīte yajñe janakasyātha rājñaḥ
aṣṭāvakraṃ pūjayanto 'bhyupeyur; viprāḥ sarve prāñjalayaḥ pratītāḥ
|
23 |
aṣṭāvakra uvāca |
23 |
anena vai brāhmaṇāḥ œuœruvāṃso; vāde jitvā salile majjitāḥ kila
tān eva dharmān ayam adya bandī; prāpnotu gṛhyāpsu nimajjayainam
|
24 |
bandy uvāca |
24 |
ahaṃ putro varuṇasyota rājñas; tatrāsa satraṃ dvādaœavārṣikaṃ vai
satreṇa te janaka tulyakālaṃ; tadarthaṃ te prahitā me dvijāgryāḥ
|
25 |
ete sarve varuṇasyota yajñaṃ; draṣṭuṃ gatā iha āyānti bhūyaḥ
aṣṭāvakraṃ pūjaye pūjanīyaṃ; yasya hetor janitāraṃ sameṣye
|
26 |
aṣṭāvakra uvāca |
26 |
viprāḥ samudrāmbhasi majjitās te; vācā jitā medhayā āvidānāḥ
tāṃ medhayā vācam athojjahāra; yathā vācam avacinvanti santaḥ
|
27 |
agnir dahañ jātavedāḥ satāṃ gṛhān; visarjayaṃs tejasā na sma dhākṣīt
bāleṣu putreṣu kṛpaṇaṃ vadatsu; tathā vācam avacinvanti santaḥ
|
28 |
œleṣmātakī kṣīṇavarcāḥ œṛṇoṣi; utāho tvāṃ stutayo mādayanti
hastīva tvaṃ janaka vitudyamāno; na māmikāṃ vācam imāṃ œṛṇoṣi
|
29 |
janaka uvāca |
29 |
œṛṇomi vācaṃ tava divyarūpām; amānuṣīṃ divyarūpo 'si sākṣāt
ajaiṣīr yad bandinaṃ tvaṃ vivāde; nisṛṣṭa eṣa tava kāmo 'dya bandī
|
30 |
aṣṭāvakra uvāca |
30 |
nānena jīvatā kaœ cid artho me bandinā nṛpa
pitā yady asya varuṇo majjayainaṃ jalāœaye |
31 |
bandy uvāca |
31 |
ahaṃ putro varuṇasyota rājño; na me bhayaṃ salile majjitasya
imaṃ muhūrtaṃ pitaraṃ drakṣyate 'yam; aṣṭāvakraœ ciranaṣṭaṃ kahoḍam
|
32 |
lomaœa uvāca |
32 |
tatas te pūjitā viprā varuṇena mahātmanā
udatiṣṭhanta te sarve janakasya samīpataḥ |
33 |
kahoḍa uvāca |
33 |
ityartham icchanti sutāñ janā janaka karmaṇā
yad ahaṃ nāœakaṃ kartuṃ tat putraḥ kṛtavān mama |
34 |
utābalasya balavān uta bālasya paṇḍitaḥ
uta vāviduṣo vidvān putro janaka jāyate |
35 |
bandy uvāca |
35 |
œitena te paraœunā svayam evāntako nṛpa
œirāṃsy apāharatv ājau ripūṇāṃ bhadram astu te |
36 |
mahad ukthyaṃ gīyate sāma cāgryaṃ; samyak somaḥ pīyate cātra satre
œucīn bhāgān pratijagṛhuœ ca hṛṣṭāḥ; sākṣād devā janakasyeha yajñe
|
37 |
lomaœa uvāca |
37 |
samutthiteṣv atha sarveṣu rājan; vipreṣu teṣv adhikaṃ suprabheṣu
anujñāto janakenātha rājñā; viveœa toyaṃ sāgarasyota bandī
|
38 |
aṣṭāvakraḥ pitaraṃ pūjayitvā; saṃpūjito brāhmaṇais tair yathāvat
pratyājagāmāœramam eva cāgryaṃ; jitvā bandiṃ sahito mātulena
|
39 |
atra kaunteya sahito bhrātṛbhis tvaṃ; sukhoṣitaḥ saha vipraiḥ pratītaḥ
puṇyāny anyāni œucikarmaikabhaktir; mayā sārdhaṃ caritāsy ājamīḍha
|