Náboženství
Hinduismus		Mahábháráta
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 221. - 225.
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 221.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 tataḥ prajvalite śukre śārṅgakās te suduḥkhitāḥ vyathitāḥ paramodvignā nādhijagmuḥ parāyaṇam 2 niśāmya putrakān bālān mātā teṣāṃ tapasvinī jaritā duḥkhasaṃtaptā vilalāpa nareśvara 3 ayam agnir dahan kakṣam ita āyāti bhīṣaṇaḥ jagat saṃdīpayan bhīmo mama duḥkhavivardhanaḥ 4 ime ca māṃ karṣayanti śiśavo mandacetasaḥ abarhāś caraṇair hīnāḥ pūrveṣāṃ naḥ parāyaṇam trāsayaṃś cāyam āyāti lelihāno mahīruhān 5 aśaktimattvāc ca sutā na śaktāḥ saraṇe mama ādāya ca na śaktāsmi putrān saritum anyataḥ 6 na ca tyaktum ahaṃ śaktā hṛdayaṃ dūyatīva me kaṃ nu jahyām ahaṃ putraṃ kam ādāya vrajāmy aham 7 kiṃ nu me syāt kṛtaṃ kṛtvā manyadhvaṃ putrakāḥ katham cintayānā vimokṣaṃ vo nādhigacchāmi kiṃ cana chādayitvā ca vo gātraiḥ kariṣye maraṇaṃ saha 8 jaritārau kulaṃ hīdaṃ jyeṣṭhatvena pratiṣṭhitam sārisṛkvaḥ prajāyeta pitṝṇāṃ kulavardhanaḥ 9 stambamitras tapaḥ kuryād droṇo brahmavid uttamaḥ ity evam uktvā prayayau pitā vo nirghṛṇaḥ purā 10 kam upādāya śakyeta gantuṃ kasyāpad uttamā kiṃ nu kṛtvā kṛtaṃ kāryaṃ bhaved iti ca vihvalā 11 nāpaśyat svadhiyā mokṣaṃ svasutānāṃ tadānalāt evaṃ bruvantīṃ śārṅgās te pratyūcur atha mātaram 12 sneham utsṛjya mātas tvaṃ pata yatra na havyavāṭ asmāsu hi vinaṣṭeṣu bhavitāraḥ sutās tava tvayi mātar vinaṣṭāyāṃ na naḥ syāt kulasaṃtatiḥ 13 anvavekṣyaitad ubhayaṃ kṣamaṃ syād yat kulasya naḥ tad vai kartuṃ paraḥ kālo mātar eṣa bhavet tava 14 mā vai kulavināśāya snehaṃ kārṣīḥ suteṣu naḥ na hīdaṃ karma moghaṃ syāl lokakāmasya naḥ pituḥ 15 jaritovāca 15 idam ākhor bilaṃ bhūmau vṛkṣasyāsya samīpataḥ tad āviśadhvaṃ tvaritā vahner atra na vo bhayam 16 tato 'haṃ pāṃsunā chidram apidhāsyāmi putrakāḥ evaṃ pratikṛtaṃ manye jvalataḥ kṛṣṇavartmanaḥ 17 tata eṣyāmy atīte 'gnau vihartuṃ pāṃsusaṃcayam rocatām eṣa vopāyo vimokṣāya hutāśanāt 18 śārṅgakā ūcuḥ 18 abarhān māṃsabhūtān naḥ kravyādākhur vināśayet paśyamānā bhayam idaṃ na śakṣyāmo niṣevitum 19 katham agnir na no dahyāt katham ākhur na bhakṣayet kathaṃ na syāt pitā moghaḥ kathaṃ mātā dhriyeta naḥ 20 bila ākhor vināśaḥ syād agner ākāśacāriṇām anvavekṣyaitad ubhayaṃ śreyān dāho na bhakṣaṇam 21 garhitaṃ maraṇaṃ naḥ syād ākhunā khādatā bile śiṣṭād iṣṭaḥ parityāgaḥ śarīrasya hutāśanāt
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 222.
	1 jaritovāca 1 asmād bilān niṣpatitaṃ śyena ākhuṃ jahāra tam kṣudraṃ gṛhītvā pādābhyāṃ bhayaṃ na bhavitā tataḥ 2 śārṅgakā ūcuḥ 2 na hṛtaṃ taṃ vayaṃ vidmaḥ śyenenākhuṃ kathaṃ cana anye 'pi bhavitāro 'tra tebhyo 'pi bhayam eva naḥ 3 saṃśayo hy agnir āgacched dṛṣṭaṃ vāyor nivartanam mṛtyur no bilavāsibhyo bhaven mātar asaṃśayam 4 niḥsaṃśayāt saṃśayito mṛtyur mātar viśiṣyate cara khe tvaṃ yathānyāyaṃ putrān vetsyasi śobhanān 5 jaritovāca 5 ahaṃ vai śyenam āyāntam adrākṣaṃ bilam antikāt saṃcarantaṃ samādāya jahārākhuṃ bilād balī 6 taṃ patantam ahaṃ śyenaṃ tvaritā pṛṣṭhato 'nvagām āśiṣo 'sya prayuñjānā harato mūṣakaṃ bilāt 7 yo no dveṣṭāram ādāya śyenarāja pradhāvasi bhava tvaṃ divam āsthāya niramitro hiraṇmayaḥ 8 yadā sa bhakṣitas tena kṣudhitena patatriṇā tadāhaṃ tam anujñāpya pratyupāyāṃ gṛhān prati 9 praviśadhvaṃ bilaṃ putrā viśrabdhā nāsti vo bhayam śyenena mama paśyantyā hṛta ākhur na saṃśayaḥ 10 śārṅgakā ūcuḥ 10 na vidma vai vayaṃ mātar hṛtam ākhum itaḥ purā avijñāya na śakṣyāmo bilam āviśatuṃ vayam 11 jaritovāca 11 ahaṃ hi taṃ prajānāmi hṛtaṃ śyenena mūṣakam ata eva bhayaṃ nāsti kriyatāṃ vacanaṃ mama 12 śārṅgakā ūcuḥ 12 na tvaṃ mithyopacāreṇa mokṣayethā bhayaṃ mahat samākuleṣu jñāneṣu na buddhikṛtam eva tat 13 na copakṛtam asmābhir na cāsmān vettha ye vayam pīḍyamānā bharasy asmān kā satī ke vayaṃ tava 14 taruṇī darśanīyāsi samarthā bhartur eṣaṇe anugaccha svabhartāraṃ putrān āpsyasi śobhanān 15 vayam apy agnim āviśya lokān prāpsyāmahe śubhān athāsmān na dahed agnir āyās tvaṃ punar eva naḥ 16 vaiśaṃpāyana uvāca 16 evam uktā tataḥ śārṅgī putrān utsṛjya khāṇḍave jagāma tvaritā deśaṃ kṣemam agner anāśrayam 17 tatas tīkṣṇārcir abhyāgāj jvalito havyavāhanaḥ yatra śārṅgā babhūvus te mandapālasya putrakāḥ 18 te śārṅgā jvalanaṃ dṛṣṭvā jvalitaṃ svena tejasā jaritāris tato vācaṃ śrāvayām āsa pāvakam
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 223.
	1 jaritārir uvāca 1 purataḥ kṛcchrakālasya dhīmāñ jāgarti pūruṣaḥ sa kṛcchrakālaṃ saṃprāpya vyathāṃ naivaiti karhi cit 2 yas tu kṛcchram asaṃprāptaṃ vicetā nāvabudhyate sa kṛcchrakāle vyathito na prajānāti kiṃ cana 3 sārisṛkva uvāca 3 dhīras tvam asi medhāvī prāṇakṛcchram idaṃ ca naḥ śūraḥ prājño bahūnāṃ hi bhavaty eko na saṃśayaḥ 4 stambamitra uvāca 4 jyeṣṭhas trātā bhavati vai jyeṣṭho muñcati kṛcchrataḥ jyeṣṭhaś cen na prajānāti kanīyān kiṃ kariṣyati 5 droṇa uvāca 5 hiraṇyaretās tvarito jvalann āyāti naḥ kṣayam saptajihvo 'nalaḥ kṣāmo lelihānopasarpati 6 vaiśaṃpāyana uvāca 6 evam ukto bhrātṛbhis tu jaritārir vibhāvasum tuṣṭāva prāñjalir bhūtvā yathā tac chṛṇu pārthiva 7 jaritārir uvāca 7 ātmāsi vāyoḥ pavanaḥ śarīram uta vīrudhām yonir āpaś ca te śukra yonis tvam asi cāmbhasaḥ 8 ūrdhvaṃ cādhaś ca gacchanti visarpanti ca pārśvataḥ arciṣas te mahāvīrya raśmayaḥ savitur yathā 9 sārisṛkva uvāca 9 mātā prapannā pitaraṃ na vidmaḥ; pakṣāś ca no na prajātābjaketo na nas trātā vidyate 'gne tvad anyas; tasmād dhi naḥ parirakṣaikavīra 10 yad agne te śivaṃ rūpaṃ ye ca te sapta hetayaḥ tena naḥ parirakṣādya īḍitaḥ śaraṇaiṣiṇaḥ 11 tvam evaikas tapase jātavedo; nānyas taptā vidyate goṣu deva ṛṣīn asmān bālakān pālayasva; pareṇāsmān praihi vai havyavāha 12 stambamitra uvāca 12 sarvam agne tvam evaikas tvayi sarvam idaṃ jagat tvaṃ dhārayasi bhūtāni bhuvanaṃ tvaṃ bibharṣi ca 13 tvam agnir havyavāhas tvaṃ tvam eva paramaṃ haviḥ manīṣiṇas tvāṃ yajante bahudhā caikadhaiva ca 14 sṛṣṭvā lokāṃs trīn imān havyavāha; prāpte kāle pacasi punaḥ samiddhaḥ sarvasyāsya bhuvanasya prasūtis; tvam evāgne bhavasi punaḥ pratiṣṭhā 15 tvam annaṃ prāṇināṃ bhuktam antarbhūto jagatpate nityaṃ pravṛddhaḥ pacasi tvayi sarvaṃ pratiṣṭhitam 16 droṇa uvāca 16 sūryo bhūtvā raśmibhir jātavedo; bhūmer ambho bhūmijātān rasāṃś ca viśvān ādāya punar utsargakāle; sṛṣṭvā vṛṣṭyā bhāvayasīha śukra 17 tvatta etāḥ punaḥ śukra vīrudho haritacchadāḥ jāyante puṣkariṇyaś ca samudraś ca mahodadhiḥ 18 idaṃ vai sadma tigmāṃśo varuṇasya parāyaṇam śivas trātā bhavāsmākaṃ māsmān adya vināśaya 19 piṅgākṣa lohitagrīva kṛṣṇavartman hutāśana pareṇa praihi muñcāsmān sāgarasya gṛhān iva 20 vaiśaṃpāyana uvāca 20 evam ukto jātavedā droṇenākliṣṭakarmaṇā droṇam āha pratītātmā mandapālapratijñayā 21 ṛṣir droṇas tvam asi vai brahmaitad vyāhṛtaṃ tvayā īpsitaṃ te kariṣyāmi na ca te vidyate bhayam 22 mandapālena yūyaṃ hi mama pūrvaṃ niveditāḥ varjayeḥ putrakān mahyaṃ dahan dāvam iti sma ha 23 yac ca tad vacanaṃ tasya tvayā yac ceha bhāṣitam ubhayaṃ me garīyas tad brūhi kiṃ karavāṇi te bhṛśaṃ prīto 'smi bhadraṃ te brahman stotreṇa te vibho 24 droṇa uvāca 24 ime mārjārakāḥ śukra nityam udvejayanti naḥ etān kuruṣva daṃṣṭrāsu havyavāha sabāndhavān 25 vaiśaṃpāyana uvāca 25 tathā tat kṛtavān vahnir abhyanujñāya śārṅgakān dadāha khāṇḍavaṃ caiva samiddho janamejaya
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 224.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 mandapālo 'pi kauravya cintayānaḥ sutāṃs tadā uktavān apy aśītāṃśuṃ naiva sa sma na tapyate 2 sa tapyamānaḥ putrārthe lapitām idam abravīt kathaṃ nv aśaktāḥ plavane lapite mama putrakāḥ 3 vardhamāne hutavahe vāte śīghraṃ pravāyati asamarthā vimokṣāya bhaviṣyanti mamātmajāḥ 4 kathaṃ nv aśaktā trāṇāya mātā teṣāṃ tapasvinī bhaviṣyaty asukhāviṣṭā putratrāṇam apaśyatī 5 kathaṃ nu saraṇe 'śaktān patane ca mamātmajān saṃtapyamānā abhito vāśamānābhidhāvatī 6 jaritāriḥ kathaṃ putraḥ sārisṛkvaḥ kathaṃ ca me stambamitraḥ kathaṃ droṇaḥ kathaṃ sā ca tapasvinī 7 lālapyamānaṃ tam ṛṣiṃ mandapālaṃ tathā vane lapitā pratyuvācedaṃ sāsūyam iva bhārata 8 na te suteṣv avekṣāsti tān ṛṣīn uktavān asi tejasvino vīryavanto na teṣāṃ jvalanād bhayam 9 tathāgnau te parīttāś ca tvayā hi mama saṃnidhau pratiśrutaṃ tathā ceti jvalanena mahātmanā 10 lokapālo 'nṛtāṃ vācaṃ na tu vaktā kathaṃ cana samarthās te ca vaktāro na te teṣv asti mānasam 11 tām eva tu mamāmitrīṃ cintayan paritapyase dhruvaṃ mayi na te sneho yathā tasyāṃ purābhavat 12 na hi pakṣavatā nyāyyaṃ niḥsnehena suhṛjjane pīḍyamāna upadraṣṭuṃ śaktenātmā kathaṃ cana 13 gaccha tvaṃ jaritām eva yadarthaṃ paritapyase cariṣyāmy aham apy ekā yathā kāpuruṣe tathā 14 mandapāla uvāca 14 nāham evaṃ care loke yathā tvam abhimanyase apatyahetor vicare tac ca kṛcchragataṃ mama 15 bhūtaṃ hitvā bhaviṣye 'rthe yo 'valambeta mandadhīḥ avamanyeta taṃ loko yathecchasi tathā kuru 16 eṣa hi jvalamāno 'gnir lelihāno mahīruhān dveṣyaṃ hi hṛdi saṃtāpaṃ janayaty aśivaṃ mama 17 vaiśaṃpāyana uvāca 17 tasmād deśād atikrānte jvalane jaritā tataḥ jagāma putrakān eva tvaritā putragṛddhinī 18 sā tān kuśalinaḥ sarvān nirmuktāñ jātavedasaḥ rorūyamāṇā kṛpaṇā sutān dṛṣṭavatī vane 19 aśraddheyatamaṃ teṣāṃ darśanaṃ sā punaḥ punaḥ ekaikaśaś ca tān putrān krośamānānvapadyata 20 tato 'bhyagacchat sahasā mandapālo 'pi bhārata atha te sarva evainaṃ nābhyanandanta vai sutāḥ 21 lālapyamānam ekaikaṃ jaritāṃ ca punaḥ punaḥ nocus te vacanaṃ kiṃ cit tam ṛṣiṃ sādhv asādhu vā 22 mandapāla uvāca 22 jyeṣṭhaḥ sutas te katamaḥ katamas tadanantaraḥ madhyamaḥ katamaḥ putraḥ kaniṣṭhaḥ katamaś ca te 23 evaṃ bruvantaṃ duḥkhārtaṃ kiṃ māṃ na pratibhāṣase kṛtavān asmi havyāśe naiva śāntim ito labhe 24 jaritovāca 24 kiṃ te jyeṣṭhe sute kāryaṃ kim anantarajena vā kiṃ ca te madhyame kāryaṃ kiṃ kaniṣṭhe tapasvini 25 yas tvaṃ māṃ sarvaśo hīnām utsṛjyāsi gataḥ purā tām eva lapitāṃ gaccha taruṇīṃ cāruhāsinīm 26 mandapāla uvāca 26 na strīṇāṃ vidyate kiṃ cid anyatra puruṣāntarāt sāpatnakam ṛte loke bhavitavyaṃ hi tat tathā 27 suvratāpi hi kalyāṇī sarvalokapariśrutā arundhatī paryaśaṅkad vasiṣṭham ṛṣisattamam 28 viśuddhabhāvam atyantaṃ sadā priyahite ratam saptarṣimadhyagaṃ vīram avamene ca taṃ munim 29 apadhyānena sā tena dhūmāruṇasamaprabhā lakṣyālakṣyā nābhirūpā nimittam iva lakṣyate 30 apatyahetoḥ saṃprāptaṃ tathā tvam api mām iha iṣṭam evaṃgate hitvā sā tathaiva ca vartase 31 naiva bhāryeti viśvāsaḥ kāryaḥ puṃsā kathaṃ cana na hi kāryam anudhyāti bhāryā putravatī satī 32 vaiśaṃpāyana uvāca 32 tatas te sarva evainaṃ putrāḥ samyag upāsire sa ca tān ātmajān rājann āśvāsayitum ārabhat
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 225.
	1 mandapāla uvāca 1 yuṣmākaṃ parirakṣārthaṃ vijñapto jvalano mayā agninā ca tathety evaṃ pūrvam eva pratiśrutam 2 agner vacanam ājñāya mātur dharmajñatāṃ ca vaḥ yuṣmākaṃ ca paraṃ vīryaṃ nāhaṃ pūrvam ihāgataḥ 3 na saṃtāpo hi vaḥ kāryaḥ putrakā maraṇaṃ prati ṛṣīn veda hutāśo 'pi brahma tad viditaṃ ca vaḥ 4 vaiśaṃpāyana uvāca 4 evam āśvāsya putrān sa bhāryāṃ cādāya bhārata mandapālas tato deśād anyaṃ deśaṃ jagāma ha 5 bhagavān api tigmāṃśuḥ samiddhaṃ khāṇḍavaṃ vanam dadāha saha kṛṣṇābhyāṃ janayañ jagato 'bhayam 6 vasāmedovahāḥ kulyās tatra pītvā ca pāvakaḥ agacchat paramāṃ tṛptiṃ darśayām āsa cārjunam 7 tato 'ntarikṣād bhagavān avatīrya sureśvaraḥ marudgaṇavṛtaḥ pārthaṃ mādhavaṃ cābravīd idam 8 kṛtaṃ yuvābhyāṃ karmedam amarair api duṣkaram varān vṛṇītaṃ tuṣṭo 'smi durlabhān apy amānuṣān 9 pārthas tu varayām āsa śakrād astrāṇi sarvaśaḥ grahītuṃ tac ca śakro 'sya tadā kālaṃ cakāra ha 10 yadā prasanno bhagavān mahādevo bhaviṣyati tubhyaṃ tadā pradāsyāmi pāṇḍavāstrāṇi sarvaśaḥ 11 aham eva ca taṃ kālaṃ vetsyāmi kurunandana tapasā mahatā cāpi dāsyāmi tava tāny aham 12 āgneyāni ca sarvāṇi vāyavyāni tathaiva ca madīyāni ca sarvāṇi grahīṣyasi dhanaṃjaya 13 vāsudevo 'pi jagrāha prītiṃ pārthena śāśvatīm dadau ca tasmai devendras taṃ varaṃ prītimāṃs tadā 14 dattvā tābhyāṃ varaṃ prītaḥ saha devair marutpatiḥ hutāśanam anujñāpya jagāma tridivaṃ punaḥ 15 pāvakaś cāpi taṃ dāvaṃ dagdhvā samṛgapakṣiṇam ahāni pañca caikaṃ ca virarāma sutarpitaḥ 16 jagdhvā māṃsāni pītvā ca medāṃsi rudhirāṇi ca yuktaḥ paramayā prītyā tāv uvāca viśāṃ pate 17 yuvābhyāṃ puruṣāgryābhyāṃ tarpito 'smi yathāsukham anujānāmi vāṃ vīrau carataṃ yatra vāñchitam 18 evaṃ tau samanujñātau pāvakena mahātmanā arjuno vāsudevaś ca dānavaś ca mayas tathā 19 parikramya tataḥ sarve trayo 'pi bharatarṣabha ramaṇīye nadīkūle sahitāḥ samupāviśan