1 |
vaiœaṃpāyana uvāca |
1 |
saṃvatsarāhite garbhe gāndhāryā janamejaya
āhvayām āsa vai kuntī garbhārthaṃ dharmam acyutam |
2 |
sā baliṃ tvaritā devī dharmāyopajahāra ha
jajāpa japyaṃ vidhivad dattaṃ durvāsasā purā |
3 |
saṃgamya sā tu dharmeṇa yogamūrtidhareṇa vai
lebhe putraṃ varārohā sarvaprāṇabhṛtāṃ varam |
4 |
aindre candrasamāyukte muhūrte 'bhijite 'ṣṭame
divā madhyagate sūrye tithau puṇye 'bhipūjite |
5 |
samṛddhayaœasaṃ kuntī suṣāva samaye sutam
jātamātre sute tasmin vāg uvācāœarīriṇī |
6 |
eṣa dharmabhṛtāṃ œreṣṭho bhaviṣyati na saṃœayaḥ
yudhiṣṭhira iti khyātaḥ pāṇḍoḥ prathamajaḥ sutaḥ |
7 |
bhavitā prathito rājā triṣu lokeṣu viœrutaḥ
yaœasā tejasā caiva vṛttena ca samanvitaḥ |
8 |
dhārmikaṃ taṃ sutaṃ labdhvā pāṇḍus tāṃ punar abravīt
prāhuḥ kṣatraṃ balajyeṣṭhaṃ balajyeṣṭhaṃ sutaṃ vṛṇu |
9 |
tatas tathoktā patyā tu vāyum evājuhāva sā
tasmāj jajñe mahābāhur bhīmo bhīmaparākramaḥ |
10 |
tam apy atibalaṃ jātaṃ vāg abhyavadad acyutam
sarveṣāṃ balināṃ œreṣṭho jāto 'yam iti bhārata |
11 |
idam atyadbhutaṃ cāsīj jātamātre vṛkodare
yad aṅkāt patito mātuḥ œilāṃ gātrair acūrṇayat |
12 |
kuntī vyāghrabhayodvignā sahasotpatitā kila
nānvabudhyata saṃsuptam utsaṅge sve vṛkodaram |
13 |
tataḥ sa vajrasaṃghātaḥ kumāro 'bhyapatad girau
patatā tena œatadhā œilā gātrair vicūrṇitā
tāṃ œilāṃ cūrṇitāṃ dṛṣṭvā pāṇḍur vismayam āgamat |
14 |
yasminn ahani bhīmas tu jajñe bharatasattama
duryodhano 'pi tatraiva prajajñe vasudhādhipa |
15 |
jāte vṛkodare pāṇḍur idaṃ bhūyo 'nvacintayat
kathaṃ nu me varaḥ putro lokaœreṣṭho bhaved iti |
16 |
daive puruṣakāre ca loko 'yaṃ hi pratiṣṭhitaḥ
tatra daivaṃ tu vidhinā kālayuktena labhyate |
17 |
indro hi rājā devānāṃ pradhāna iti naḥ œrutam
aprameyabalotsāho vīryavān amitadyutiḥ |
18 |
taṃ toṣayitvā tapasā putraṃ lapsye mahābalam
yaṃ dāsyati sa me putraṃ sa varīyān bhaviṣyati
karmaṇā manasā vācā tasmāt tapsye mahat tapaḥ |
19 |
tataḥ pāṇḍur mahātejā mantrayitvā maharṣibhiḥ
dideœa kuntyāḥ kauravyo vrataṃ sāṃvatsaraṃ œubham |
20 |
ātmanā ca mahābāhur ekapādasthito 'bhavat
ugraṃ sa tapa ātasthe parameṇa samādhinā |
21 |
ārirādhayiṣur devaṃ tridaœānāṃ tam īœvaram
sūryeṇa saha dharmātmā paryavartata bhārata |
22 |
taṃ tu kālena mahatā vāsavaḥ pratyabhāṣata
putraṃ tava pradāsyāmi triṣu lokeṣu viœrutam |
23 |
devānāṃ brāhmaṇānāṃ ca suhṛdāṃ cārthasādhakam
sutaṃ te 'gryaṃ pradāsyāmi sarvāmitravināœanam |
24 |
ity uktaḥ kauravo rājā vāsavena mahātmanā
uvāca kuntīṃ dharmātmā devarājavacaḥ smaran |
25 |
nītimantaṃ mahātmānam ādityasamatejasam
durādharṣaṃ kriyāvantam atīvādbhutadarœanam |
26 |
putraṃ janaya suœroṇi dhāma kṣatriyatejasām
labdhaḥ prasādo devendrāt tam āhvaya œucismite |
27 |
evam uktā tataḥ œakram ājuhāva yaœasvinī
athājagāma devendro janayām āsa cārjunam |
28 |
jātamātre kumāre tu vāg uvācāœarīriṇī
mahāgambhīranirghoṣā nabho nādayatī tadā |
29 |
kārtavīryasamaḥ kunti œibitulyaparākramaḥ
eṣa œakra ivājeyo yaœas te prathayiṣyati |
30 |
adityā viṣṇunā prītir yathābhūd abhivardhitā
tathā viṣṇusamaḥ prītiṃ vardhayiṣyati te 'rjunaḥ |
31 |
eṣa madrān vaœe kṛtvā kurūṃœ ca saha kekayaiḥ
cedikāœikarūṣāṃœ ca kurulakṣma sudhāsyati |
32 |
etasya bhujavīryeṇa khāṇḍave havyavāhanaḥ
medasā sarvabhūtānāṃ tṛptiṃ yāsyati vai parām |
33 |
grāmaṇīœ ca mahīpālān eṣa jitvā mahābalaḥ
bhrātṛbhiḥ sahito vīras trīn medhān āhariṣyati |
34 |
jāmadagnyasamaḥ kunti viṣṇutulyaparākramaḥ
eṣa vīryavatāṃ œreṣṭho bhaviṣyaty aparājitaḥ |
35 |
tathā divyāni cāstrāṇi nikhilāny āhariṣyati
vipranaṣṭāṃ œriyaṃ cāyam āhartā puruṣarṣabhaḥ |
36 |
etām atyadbhutāṃ vācaṃ kuntīputrasya sūtake
uktavān vāyur ākāœe kuntī œuœrāva cāsya tām |
37 |
vācam uccāritām uccais tāṃ niœamya tapasvinām
babhūva paramo harṣaḥ œataœṛṅganivāsinām |
38 |
tathā devaṛṣīṇāṃ ca sendrāṇāṃ ca divaukasām
ākāœe dundubhīnāṃ ca babhūva tumulaḥ svanaḥ |
39 |
udatiṣṭhan mahāghoṣaḥ puṣpavṛṣṭibhir āvṛtaḥ
samavetya ca devānāṃ gaṇāḥ pārtham apūjayan |
40 |
kādraveyā vainateyā gandharvāpsarasas tathā
prajānāṃ patayaḥ sarve sapta caiva maharṣayaḥ |
41 |
bharadvājaḥ kaœyapo gautamaœ ca; viœvāmitro jamadagnir vasiṣṭhaḥ
yaœ codito bhāskare 'bhūt pranaṣṭe; so 'py atrātrir bhagavān ājagāma
|
42 |
marīcir aṅgirāœ caiva pulastyaḥ pulahaḥ kratuḥ
dakṣaḥ prajāpatiœ caiva gandharvāpsarasas tathā |
43 |
divyamālyāmbaradharāḥ sarvālaṃkārabhūṣitāḥ
upagāyanti bībhatsum upanṛtyanti cāpsarāḥ
gandharvaiḥ sahitaḥ œrīmān prāgāyata ca tumburuḥ |
44 |
bhīmasenograsenau ca ūrṇāyur anaghas tathā
gopatir dhṛtarāṣṭraœ ca sūryavarcāœ ca saptamaḥ |
45 |
yugapas tṛṇapaḥ kārṣṇir nandiœ citrarathas tathā
trayodaœaḥ œāliœirāḥ parjanyaœ ca caturdaœaḥ |
46 |
kaliḥ pañcadaœaœ cātra nāradaœ caiva ṣoḍaœaḥ
sad vā bṛhad vā bṛhakaḥ karālaœ ca mahāyaœāḥ |
47 |
brahmacārī bahuguṇaḥ suparṇaœ ceti viœrutaḥ
viœvāvasur bhumanyuœ ca sucandro daœamas tathā |
48 |
gītamādhuryasaṃpannau vikhyātau ca hahāhuhū
ity ete devagandharvā jagus tatra nararṣabham |
49 |
tathaivāpsaraso hṛṣṭāḥ sarvālaṃkārabhūṣitāḥ
nanṛtur vai mahābhāgā jaguœ cāyatalocanāḥ |
50 |
anūnā cānavadyā ca priyamukhyā guṇāvarā
adrikā ca tathā sācī miœrakeœī alambusā |
51 |
marīciḥ œicukā caiva vidyutparṇā tilottamā
agnikā lakṣaṇā kṣemā devī rambhā manoramā |
52 |
asitā ca subāhuœ ca supriyā suvapus tathā
puṇḍarīkā sugandhā ca surathā ca pramāthinī |
53 |
kāmyā œāradvatī caiva nanṛtus tatra saṃghaœaḥ
menakā sahajanyā ca parṇikā puñjikasthalā |
54 |
kratusthalā ghṛtācī ca viœvācī pūrvacitty api
umlocety abhivikhyātā pramloceti ca tā daœa
urvaœy ekādaœīty etā jagur āyatalocanāḥ |
55 |
dhātāryamā ca mitraœ ca varuṇo 'ṃœo bhagas tathā
indro vivasvān pūṣā ca tvaṣṭā ca savitā tathā |
56 |
parjanyaœ caiva viṣṇuœ ca ādityāḥ pāvakārciṣaḥ
mahimānaṃ pāṇḍavasya vardhayanto 'mbare sthitāḥ |
57 |
mṛgavyādhaœ ca œarvaœ ca nirṛtiœ ca mahāyaœāḥ
ajaikapād ahirbudhnyaḥ pinākī ca paraṃtapaḥ |
58 |
dahano 'theœvaraœ caiva kapālī ca viœāṃ pate
sthāṇur bhavaœ ca bhagavān rudrās tatrāvatasthire |
59 |
aœvinau vasavaœ cāṣṭau marutaœ ca mahābalāḥ
viœvedevās tathā sādhyās tatrāsan parisaṃsthitāḥ |
60 |
karkoṭako 'tha œeṣaœ ca vāsukiœ ca bhujaṃgamaḥ
kacchapaœ cāpakuṇḍaœ ca takṣakaœ ca mahoragaḥ |
61 |
āyayus tejasā yuktā mahākrodhā mahābalāḥ
ete cānye ca bahavas tatra nāgā vyavasthitāḥ |
62 |
tārkṣyaœ cāriṣṭanemiœ ca garuḍaœ cāsitadhvajaḥ
aruṇaœ cāruṇiœ caiva vainateyā vyavasthitāḥ |
63 |
tad dṛṣṭvā mahad āœcaryaṃ vismitā munisattamāḥ
adhikāṃ sma tato vṛttim avartan pāṇḍavān prati |
64 |
pāṇḍus tu punar evaināṃ putralobhān mahāyaœāḥ
prāhiṇod darœanīyāṅgīṃ kuntī tv enam athābravīt |
65 |
nātaœ caturthaṃ prasavam āpatsv api vadanty uta
ataḥ paraṃ cāriṇī syāt pañcame bandhakī bhavet |
66 |
sa tvaṃ vidvan dharmam imaṃ buddhigamyaṃ kathaṃ nu mām
apatyārthaṃ samutkramya pramādād iva bhāṣase |