Náboženství
Hinduismus		Mahábháráta
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 71. - 80.
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 71.
	1 janamejaya uvāca 1 yayātiḥ pūrvako 'smākaṃ daśamo yaḥ prajāpateḥ kathaṃ sa śukratanayāṃ lebhe paramadurlabhām 2 etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ vistareṇa dvijottama ānupūrvyā ca me śaṃsa pūror vaṃśakarān pṛthak 3 vaiśaṃpāyana uvāca 3 yayātir āsīd rājarṣir devarājasamadyutiḥ taṃ śukravṛṣaparvāṇau vavrāte vai yathā purā 4 tat te 'haṃ saṃpravakṣyāmi pṛcchato janamejaya devayānyāś ca saṃyogaṃ yayāter nāhuṣasya ca 5 surāṇām asurāṇāṃ ca samajāyata vai mithaḥ aiśvaryaṃ prati saṃgharṣas trailokye sacarācare 6 jigīṣayā tato devā vavrire 'ṅgirasaṃ munim paurohityena yājyārthe kāvyaṃ tūśanasaṃ pare brāhmaṇau tāv ubhau nityam anyonyaspardhinau bhṛśam 7 tatra devā nijaghnur yān dānavān yudhi saṃgatān tān punar jīvayām āsa kāvyo vidyābalāśrayāt tatas te punar utthāya yodhayāṃ cakrire surān 8 asurās tu nijaghnur yān surān samaramūrdhani na tān saṃjīvayām āsa bṛhaspatir udāradhīḥ 9 na hi veda sa tāṃ vidyāṃ yāṃ kāvyo veda vīryavān saṃjīvanīṃ tato devā viṣādam agaman param 10 te tu devā bhayodvignāḥ kāvyād uśanasas tadā ūcuḥ kacam upāgamya jyeṣṭhaṃ putraṃ bṛhaspateḥ 11 bhajamānān bhajasvāsmān kuru naḥ sāhyam uttamam yāsau vidyā nivasati brāhmaṇe 'mitatejasi śukre tām āhara kṣipraṃ bhāgabhāṅ no bhaviṣyasi 12 vṛṣaparvasamīpe sa śakyo draṣṭuṃ tvayā dvijaḥ rakṣate dānavāṃs tatra na sa rakṣaty adānavān 13 tam ārādhayituṃ śakto bhavān pūrvavayāḥ kavim devayānīṃ ca dayitāṃ sutāṃ tasya mahātmanaḥ 14 tvam ārādhayituṃ śakto nānyaḥ kaś cana vidyate śīladākṣiṇyamādhuryair ācāreṇa damena ca devayānyāṃ hi tuṣṭāyāṃ vidyāṃ tāṃ prāpsyasi dhruvam 15 tathety uktvā tataḥ prāyād bṛhaspatisutaḥ kacaḥ tadābhipūjito devaiḥ samīpaṃ vṛṣaparvaṇaḥ 16 sa gatvā tvarito rājan devaiḥ saṃpreṣitaḥ kacaḥ asurendrapure śukraṃ dṛṣṭvā vākyam uvāca ha 17 ṛṣer aṅgirasaḥ pautraṃ putraṃ sākṣād bṛhaspateḥ nāmnā kaca iti khyātaṃ śiṣyaṃ gṛhṇātu māṃ bhavān 18 brahmacaryaṃ cariṣyāmi tvayy ahaṃ paramaṃ gurau anumanyasva māṃ brahman sahasraṃ parivatsarān 19 śukra uvāca 19 kaca susvāgataṃ te 'stu pratigṛhṇāmi te vacaḥ arcayiṣye 'ham arcyaṃ tvām arcito 'stu bṛhaspatiḥ 20 vaiśaṃpāyana uvāca 20 kacas tu taṃ tathety uktvā pratijagrāha tad vratam ādiṣṭaṃ kaviputreṇa śukreṇośanasā svayam 21 vratasya vratakālaṃ sa yathoktaṃ pratyagṛhṇata ārādhayann upādhyāyaṃ devayānīṃ ca bhārata 22 nityam ārādhayiṣyaṃs tāṃ yuvā yauvanago 'mukhe gāyan nṛtyan vādayaṃś ca devayānīm atoṣayat 23 saṃśīlayan devayānīṃ kanyāṃ saṃprāptayauvanām puṣpaiḥ phalaiḥ preṣaṇaiś ca toṣayām āsa bhārata 24 devayāny api taṃ vipraṃ niyamavratacāriṇam anugāyamānā lalanā rahaḥ paryacarat tadā 25 pañca varṣaśatāny evaṃ kacasya carato vratam tatrātīyur atho buddhvā dānavās taṃ tataḥ kacam 26 gā rakṣantaṃ vane dṛṣṭvā rahasy ekam amarṣitāḥ jaghnur bṛhaspater dveṣād vidyārakṣārtham eva ca hatvā śālāvṛkebhyaś ca prāyacchaṃs tilaśaḥ kṛtam 27 tato gāvo nivṛttās tā agopāḥ svaṃ niveśanam tā dṛṣṭvā rahitā gās tu kacenābhyāgatā vanāt uvāca vacanaṃ kāle devayāny atha bhārata 28 ahutaṃ cāgnihotraṃ te sūryaś cāstaṃ gataḥ prabho agopāś cāgatā gāvaḥ kacas tāta na dṛśyate 29 vyaktaṃ hato mṛto vāpi kacas tāta bhaviṣyati taṃ vinā na ca jīveyaṃ kacaṃ satyaṃ bravīmi te 30 śukra uvāca 30 ayam ehīti śabdena mṛtaṃ saṃjīvayāmy aham 31 vaiśaṃpāyana uvāca 31 tataḥ saṃjīvanīṃ vidyāṃ prayujya kacam āhvayat āhūtaḥ prādurabhavat kaco 'riṣṭo 'tha vidyayā hato 'ham iti cācakhyau pṛṣṭo brāhmaṇakanyayā 32 sa punar devayānyoktaḥ puṣpāhāro yadṛcchayā vanaṃ yayau tato vipro dadṛśur dānavāś ca tam 33 tato dvitīyaṃ hatvā taṃ dagdhvā kṛtvā ca cūrṇaśaḥ prāyacchan brāhmaṇāyaiva surāyām asurās tadā 34 devayāny atha bhūyo 'pi vākyaṃ pitaram abravīt puṣpāhāraḥ preṣaṇakṛt kacas tāta na dṛśyate 35 śukra uvāca 35 bṛhaspateḥ sutaḥ putri kacaḥ pretagatiṃ gataḥ vidyayā jīvito 'py evaṃ hanyate karavāṇi kim 36 maivaṃ śuco mā ruda devayāni; na tvādṛśī martyam anupraśocet surāś ca viśve ca jagac ca sarvam; upasthitāṃ vaikṛtim ānamanti 37 devayāny uvāca 37 yasyāṅgirā vṛddhatamaḥ pitāmaho; bṛhaspatiś cāpi pitā tapodhanaḥ ṛṣeḥ putraṃ tam atho vāpi pautraṃ; kathaṃ na śoceyam ahaṃ na rudyām 38 sa brahmacārī ca tapodhanaś ca; sadotthitaḥ karmasu caiva dakṣaḥ kacasya mārgaṃ pratipatsye na bhokṣye; priyo hi me tāta kaco 'bhirūpaḥ 39 śukra uvāca 39 asaṃśayaṃ mām asurā dviṣanti; ye me śiṣyaṃ nāgasaṃ sūdayanti abrāhmaṇaṃ kartum icchanti raudrās; te māṃ yathā prastutaṃ dānavair hi apy asya pāpasya bhaved ihāntaḥ; kaṃ brahmahatyā na dahed apīndram 40 vaiśaṃpāyana uvāca 40 saṃcodito devayānyā maharṣiḥ punar āhvayat saṃrambheṇaiva kāvyo hi bṛhaspatisutaṃ kacam 41 guror bhīto vidyayā copahūtaḥ; śanair vācaṃ jaṭhare vyājahāra tam abravīt kena pathopanīto; mamodare tiṣṭhasi brūhi vipra 42 kaca uvāca 42 bhavatprasādān na jahāti māṃ smṛtiḥ; smare ca sarvaṃ yac ca yathā ca vṛttam na tv evaṃ syāt tapaso vyayo me; tataḥ kleśaṃ ghoram imaṃ sahāmi 43 asuraiḥ surāyāṃ bhavato 'smi datto; hatvā dagdhvā cūrṇayitvā ca kāvya brāhmīṃ māyām āsurī caiva māyā; tvayi sthite katham evātivartet 44 śukra uvāca 44 kiṃ te priyaṃ karavāṇy adya vatse; vadhena me jīvitaṃ syāt kacasya nānyatra kukṣer mama bhedanena; dṛśyet kaco madgato devayāni 45 devayāny uvāca 45 dvau māṃ śokāv agnikalpau dahetāṃ; kacasya nāśas tava caivopaghātaḥ kacasya nāśe mama nāsti śarma; tavopaghāte jīvituṃ nāsmi śaktā 46 śukra uvāca 46 saṃsiddharūpo 'si bṛhaspateḥ suta; yat tvāṃ bhaktaṃ bhajate devayānī vidyām imāṃ prāpnuhi jīvanīṃ tvaṃ; na ced indraḥ kacarūpī tvam adya 47 na nivartet punar jīvan kaś cid anyo mamodarāt brāhmaṇaṃ varjayitvaikaṃ tasmād vidyām avāpnuhi 48 putro bhūtvā bhāvaya bhāvito mām; asmād dehād upaniṣkramya tāta samīkṣethā dharmavatīm avekṣāṃ; guroḥ sakāśāt prāpya vidyāṃ savidyaḥ 49 vaiśaṃpāyana uvāca 49 guroḥ sakāśāt samavāpya vidyāṃ; bhittvā kukṣiṃ nirvicakrāma vipraḥ kaco 'bhirūpo dakṣiṇaṃ brāhmaṇasya; śuklātyaye paurṇamāsyām ivenduḥ 50 dṛṣṭvā ca taṃ patitaṃ brahmarāśim; utthāpayām āsa mṛtaṃ kaco 'pi vidyāṃ siddhāṃ tām avāpyābhivādya; tataḥ kacas taṃ gurum ity uvāca 51 ṛtasya dātāram anuttamasya; nidhiṃ nidhīnāṃ caturanvayānām ye nādriyante gurum arcanīyaṃ; pāpāṃl lokāṃs te vrajanty apratiṣṭhān 52 vaiśaṃpāyana uvāca 52 surāpānād vañcanāṃ prāpayitvā; saṃjñānāśaṃ caiva tathātighoram dṛṣṭvā kacaṃ cāpi tathābhirūpaṃ; pītaṃ tadā surayā mohitena 53 samanyur utthāya mahānubhāvas; tadośanā viprahitaṃ cikīrṣuḥ kāvyaḥ svayaṃ vākyam idaṃ jagāda; surāpānaṃ prati vai jātaśaṅkaḥ 54 yo brāhmaṇo 'dya prabhṛtīha kaś cin; mohāt surāṃ pāsyati mandabuddhiḥ apetadharmo brahmahā caiva sa syād; asmiṃl loke garhitaḥ syāt pare ca 55 mayā cemāṃ vipradharmoktisīmāṃ; maryādāṃ vai sthāpitāṃ sarvaloke santo viprāḥ śuśruvāṃso gurūṇāṃ; devā lokāś copaśṛṇvantu sarve 56 itīdam uktvā sa mahānubhāvas; taponidhīnāṃ nidhir aprameyaḥ tān dānavān daivavimūḍhabuddhīn; idaṃ samāhūya vaco 'bhyuvāca 57 ācakṣe vo dānavā bāliśāḥ stha; siddhaḥ kaco vatsyati matsakāśe saṃjīvanīṃ prāpya vidyāṃ mahārthāṃ; tulyaprabhāvo brahmaṇā brahmabhūtaḥ 58 guror uṣya sakāśe tu daśa varṣaśatāni saḥ anujñātaḥ kaco gantum iyeṣa tridaśālayam
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 72.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 samāvṛttavrataṃ taṃ tu visṛṣṭaṃ guruṇā tadā prasthitaṃ tridaśāvāsaṃ devayāny abravīd idam 2 ṛṣer aṅgirasaḥ pautra vṛttenābhijanena ca bhrājase vidyayā caiva tapasā ca damena ca 3 ṛṣir yathāṅgirā mānyaḥ pitur mama mahāyaśāḥ tathā mānyaś ca pūjyaś ca bhūyo mama bṛhaspatiḥ 4 evaṃ jñātvā vijānīhi yad bravīmi tapodhana vratasthe niyamopete yathā vartāmy ahaṃ tvayi 5 sa samāvṛttavidyo māṃ bhaktāṃ bhajitum arhasi gṛhāṇa pāṇiṃ vidhivan mama mantrapuraskṛtam 6 kaca uvāca 6 pūjyo mānyaś ca bhagavān yathā tava pitā mama tathā tvam anavadyāṅgi pūjanīyatarā mama 7 ātmaprāṇaiḥ priyatamā bhārgavasya mahātmanaḥ tvaṃ bhadre dharmataḥ pūjyā guruputrī sadā mama 8 yathā mama gurur nityaṃ mānyaḥ śukraḥ pitā tava devayāni tathaiva tvaṃ naivaṃ māṃ vaktum arhasi 9 devayāny uvāca 9 guruputrasya putro vai na tu tvam asi me pituḥ tasmān mānyaś ca pūjyaś ca mamāpi tvaṃ dvijottama 10 asurair hanyamāne ca kaca tvayi punaḥ punaḥ tadā prabhṛti yā prītis tāṃ tvam eva smarasva me 11 sauhārde cānurāge ca vettha me bhaktim uttamām na mām arhasi dharmajña tyaktuṃ bhaktām anāgasam 12 kaca uvāca 12 aniyojye niyoge māṃ niyunakṣi śubhavrate prasīda subhru tvaṃ mahyaṃ guror gurutarī śubhe 13 yatroṣitaṃ viśālākṣi tvayā candranibhānane tatrāham uṣito bhadre kukṣau kāvyasya bhāmini 14 bhaginī dharmato me tvaṃ maivaṃ vocaḥ śubhānane sukham asmy uṣito bhadre na manyur vidyate mama 15 āpṛcche tvāṃ gamiṣyāmi śivam āśaṃsa me pathi avirodhena dharmasya smartavyo 'smi kathāntare apramattotthitā nityam ārādhaya guruṃ mama 16 devayāny uvāca 16 yadi māṃ dharmakāmārthe pratyākhyāsyasi coditaḥ tataḥ kaca na te vidyā siddhim eṣā gamiṣyati 17 kaca uvāca 17 guruputrīti kṛtvāhaṃ pratyācakṣe na doṣataḥ guruṇā cābhyanujñātaḥ kāmam evaṃ śapasva mām 18 ārṣaṃ dharmaṃ bruvāṇo 'haṃ devayāni yathā tvayā śapto nārho 'smi śāpasya kāmato 'dya na dharmataḥ 19 tasmād bhavatyā yaḥ kāmo na tathā sa bhaviṣyati ṛṣiputro na te kaś cij jātu pāṇiṃ grahīṣyati 20 phaliṣyati na te vidyā yat tvaṃ mām āttha tat tathā adhyāpayiṣyāmi tu yaṃ tasya vidyā phaliṣyati 21 vaiśaṃpāyana uvāca 21 evam uktvā dvijaśreṣṭho devayānīṃ kacas tadā tridaśeśālayaṃ śīghraṃ jagāma dvijasattamaḥ 22 tam āgatam abhiprekṣya devā indrapurogamāḥ bṛhaspatiṃ sabhājyedaṃ kacam āhur mudānvitāḥ 23 yat tvam asmaddhitaṃ karma cakartha paramādbhutam na te yaśaḥ praṇaśitā bhāgabhāṅ no bhaviṣyasi
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 73.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 kṛtavidye kace prāpte hṛṣṭarūpā divaukasaḥ kacād adhītya tāṃ vidyāṃ kṛtārthā bharatarṣabha 2 sarva eva samāgamya śatakratum athābruvan kālas te vikramasyādya jahi śatrūn puraṃdara 3 evam uktas tu sahitais tridaśair maghavāṃs tadā tathety uktvopacakrāma so 'paśyata vane striyaḥ 4 krīḍantīnāṃ tu kanyānāṃ vane caitrarathopame vāyubhūtaḥ sa vastrāṇi sarvāṇy eva vyamiśrayat 5 tato jalāt samuttīrya kanyās tāḥ sahitās tadā vastrāṇi jagṛhus tāni yathāsannāny anekaśaḥ 6 tatra vāso devayānyāḥ śarmiṣṭhā jagṛhe tadā vyatimiśram ajānantī duhitā vṛṣaparvaṇaḥ 7 tatas tayor mithas tatra virodhaḥ samajāyata devayānyāś ca rājendra śarmiṣṭhāyāś ca tatkṛte 8 devayāny uvāca 8 kasmād gṛhṇāsi me vastraṃ śiṣyā bhūtvā mamāsuri samudācārahīnāyā na te śreyo bhaviṣyati 9 śarmiṣṭhovāca 9 āsīnaṃ ca śayānaṃ ca pitā te pitaraṃ mama stauti vandati cābhīkṣṇaṃ nīcaiḥ sthitvā vinītavat 10 yācatas tvaṃ hi duhitā stuvataḥ pratigṛhṇataḥ sutāhaṃ stūyamānasya dadato 'pratigṛhṇataḥ 11 anāyudhā sāyudhāyā riktā kṣubhyasi bhikṣuki lapsyase pratiyoddhāraṃ na hi tvāṃ gaṇayāmy aham 12 vaiśaṃpāyana uvāca 12 samucchrayaṃ devayānīṃ gatāṃ saktāṃ ca vāsasi śarmiṣṭhā prākṣipat kūpe tataḥ svapuram āvrajat 13 hateyam iti vijñāya śarmiṣṭhā pāpaniścayā anavekṣya yayau veśma krodhavegaparāyaṇā 14 atha taṃ deśam abhyāgād yayātir nahuṣātmajaḥ śrāntayugyaḥ śrāntahayo mṛgalipsuḥ pipāsitaḥ 15 sa nāhuṣaḥ prekṣamāṇa udapānaṃ gatodakam dadarśa kanyāṃ tāṃ tatra dīptām agniśikhām iva 16 tām apṛcchat sa dṛṣṭvaiva kanyām amaravarṇinīm sāntvayitvā nṛpaśreṣṭhaḥ sāmnā paramavalgunā 17 kā tvaṃ tāmranakhī śyāmā sumṛṣṭamaṇikuṇḍalā dīrghaṃ dhyāyasi cātyarthaṃ kasmāc chvasiṣi cāturā 18 kathaṃ ca patitāsy asmin kūpe vīruttṛṇāvṛte duhitā caiva kasya tvaṃ vada sarvaṃ sumadhyame 19 devayāny uvāca 19 yo 'sau devair hatān daityān utthāpayati vidyayā tasya śukrasya kanyāhaṃ sa māṃ nūnaṃ na budhyate 20 eṣa me dakṣiṇo rājan pāṇis tāmranakhāṅguliḥ samuddhara gṛhītvā māṃ kulīnas tvaṃ hi me mataḥ 21 jānāmi hi tvāṃ saṃśāntaṃ vīryavantaṃ yaśasvinam tasmān māṃ patitām asmāt kūpād uddhartum arhasi 22 vaiśaṃpāyana uvāca 22 tām atha brāhmaṇīṃ strīṃ ca vijñāya nahuṣātmajaḥ gṛhītvā dakṣiṇe pāṇāv ujjahāra tato 'vaṭāt 23 uddhṛtya caināṃ tarasā tasmāt kūpān narādhipaḥ āmantrayitvā suśroṇīṃ yayātiḥ svapuraṃ yayau 24 devayāny uvāca 24 tvaritaṃ ghūrṇike gaccha sarvam ācakṣva me pituḥ nedānīṃ hi pravekyāmi nagaraṃ vṛṣaparvaṇaḥ 25 vaiśaṃpāyana uvāca 25 sā tu vai tvaritaṃ gatvā ghūrṇikāsuramandiram dṛṣṭvā kāvyam uvācedaṃ saṃbhramāviṣṭacetanā 26 ācakṣe te mahāprājña devayānī vane hatā śarmiṣṭhayā mahābhāga duhitrā vṛṣaparvaṇaḥ 27 śrutvā duhitaraṃ kāvyas tatra śarmiṣṭhayā hatām tvarayā niryayau duḥkhān mārgamāṇaḥ sutāṃ vane 28 dṛṣṭvā duhitaraṃ kāvyo devayānīṃ tato vane bāhubhyāṃ saṃpariṣvajya duḥkhito vākyam abravīt 29 ātmadoṣair niyacchanti sarve duḥkhasukhe janāḥ manye duścaritaṃ te 'sti yasyeyaṃ niṣkṛtiḥ kṛtā 30 devayāny uvāca 30 niṣkṛtir me 'stu vā māstu śṛṇuṣvāvahito mama śarmiṣṭhayā yad uktāsmi duhitrā vṛṣaparvaṇaḥ satyaṃ kilaitat sā prāha daityānām asi gāyanaḥ 31 evaṃ hi me kathayati śarmiṣṭhā vārṣaparvaṇī vacanaṃ tīkṣṇaparuṣaṃ krodharaktekṣaṇā bhṛśam 32 stuvato duhitā hi tvaṃ yācataḥ pratigṛhṇataḥ sutāhaṃ stūyamānasya dadato 'pratigṛhṇataḥ 33 iti mām āha śarmiṣṭhā duhitā vṛṣaparvaṇaḥ krodhasaṃraktanayanā darpapūrṇā punaḥ punaḥ 34 yady ahaṃ stuvatas tāta duhitā pratigṛhṇataḥ prasādayiṣye śarmiṣṭhām ity uktā hi sakhī mayā 35 śukra uvāca 35 stuvato duhitā na tvaṃ bhadre na pratigṛhṇataḥ astotuḥ stūyamānasya duhitā devayāny asi 36 vṛṣaparvaiva tad veda śakro rājā ca nāhuṣaḥ acintyaṃ brahma nirdvandvam aiśvaraṃ hi balaṃ mama
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 74.
	1 śukra uvāca 1 yaḥ pareṣāṃ naro nityam ativādāṃs titikṣati devayāni vijānīhi tena sarvam idaṃ jitam 2 yaḥ samutpatitaṃ krodhaṃ nigṛhṇāti hayaṃ yathā sa yantety ucyate sadbhir na yo raśmiṣu lambate 3 yaḥ samutpatitaṃ krodham akrodhena nirasyati devayāni vijānīhi tena sarvam idaṃ jitam 4 yaḥ samutpatitaṃ krodhaṃ kṣamayeha nirasyati yathoragas tvacaṃ jīrṇāṃ sa vai puruṣa ucyate 5 yaḥ saṃdhārayate manyuṃ yo 'tivādāṃs titikṣati yaś ca tapto na tapati dṛḍhaṃ so 'rthasya bhājanam 6 yo yajed apariśrānto māsi māsi śataṃ samāḥ na krudhyed yaś ca sarvasya tayor akrodhano 'dhikaḥ 7 yat kumārāḥ kumāryaś ca vairaṃ kuryur acetasaḥ na tat prājño 'nukurvīta vidus te na balābalam 8 devayāny uvāca 8 vedāhaṃ tāta bālāpi dharmāṇāṃ yad ihāntaram akrodhe cātivāde ca veda cāpi balābalam 9 śiṣyasyāśiṣyavṛtter hi na kṣantavyaṃ bubhūṣatā tasmāt saṃkīrṇavṛtteṣu vāso mama na rocate 10 pumāṃso ye hi nindanti vṛttenābhijanena ca na teṣu nivaset prājñaḥ śreyorthī pāpabuddhiṣu 11 ye tv enam abhijānanti vṛttenābhijanena ca teṣu sādhuṣu vastavyaṃ sa vāsaḥ śreṣṭha ucyate 12 vāg duruktaṃ mahāghoraṃ duhitur vṛṣaparvaṇaḥ na hy ato duṣkarataraṃ manye lokeṣv api triṣu yaḥ sapatnaśriyaṃ dīptāṃ hīnaśrīḥ paryupāsate
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 75.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 tataḥ kāvyo bhṛguśreṣṭhaḥ samanyur upagamya ha vṛṣaparvāṇam āsīnam ity uvācāvicārayan 2 nādharmaś carito rājan sadyaḥ phalati gaur iva putreṣu vā naptṛṣu vā na ced ātmani paśyati phalaty eva dhruvaṃ pāpaṃ gurubhuktam ivodare 3 yad aghātayathā vipraṃ kacam āṅgirasaṃ tadā apāpaśīlaṃ dharmajñaṃ śuśrūṣuṃ madgṛhe ratam 4 vadhād anarhatas tasya vadhāc ca duhitur mama vṛṣaparvan nibodhedaṃ tyakṣyāmi tvāṃ sabāndhavam sthātuṃ tvadviṣaye rājan na śakṣyāmi tvayā saha 5 aho mām abhijānāsi daitya mithyāpralāpinam yathemam ātmano doṣaṃ na niyacchasy upekṣase 6 vṛṣaparvovāca 6 nādharmaṃ na mṛṣāvādaṃ tvayi jānāmi bhārgava tvayi dharmaś ca satyaṃ ca tat prasīdatu no bhavān 7 yady asmān apahāya tvam ito gacchasi bhārgava samudraṃ saṃpravekṣyāmo nānyad asti parāyaṇam 8 śukra uvāca 8 samudraṃ praviśadhvaṃ vā diśo vā dravatāsurāḥ duhitur nāpriyaṃ soḍhuṃ śakto 'haṃ dayitā hi me 9 prasādyatāṃ devayānī jīvitaṃ hy atra me sthitam yogakṣemakaras te 'ham indrasyeva bṛhaspatiḥ 10 vṛṣaparvovāca 10 yat kiṃ cid asurendrāṇāṃ vidyate vasu bhārgava bhuvi hastigavāśvaṃ vā tasya tvaṃ mama ceśvaraḥ 11 śukra uvāca 11 yat kiṃ cid asti draviṇaṃ daityendrāṇāṃ mahāsura tasyeśvaro 'smi yadi te devayānī prasādyatām 12 devayāny uvāca 12 yadi tvam īśvaras tāta rājño vittasya bhārgava nābhijānāmi tat te 'haṃ rājā tu vadatu svayam 13 vṛṣaparvovāca 13 yaṃ kāmam abhikāmāsi devayāni śucismite tat te 'haṃ saṃpradāsyāmi yadi ced api durlabham 14 devayāny uvāca 14 dāsīṃ kanyāsahasreṇa śarmiṣṭhām abhikāmaye anu māṃ tatra gacchet sā yatra dāsyati me pitā 15 vṛṣaparvovāca 15 uttiṣṭha he saṃgrahītri śarmiṣṭhāṃ śīghram ānaya yaṃ ca kāmayate kāmaṃ devayānī karotu tam 16 vaiśaṃpāyana uvāca 16 tato dhātrī tatra gatvā śarmiṣṭhāṃ vākyam abravīt uttiṣṭha bhadre śarmiṣṭhe jñātīnāṃ sukham āvaha 17 tyajati brāhmaṇaḥ śiṣyān devayānyā pracoditaḥ sā yaṃ kāmayate kāmaṃ sa kāryo 'dya tvayānaghe 18 śarmiṣṭhovāca 18 sā yaṃ kāmayate kāmaṃ karavāṇy aham adya tam mā tv evāpagamac chukro devayānī ca matkṛte 19 vaiśaṃpāyana uvāca 19 tataḥ kanyāsahasreṇa vṛtā śibikayā tadā pitur niyogāt tvaritā niścakrāma purottamāt 20 śarmiṣṭhovāca 20 ahaṃ kanyāsahasreṇa dāsī te paricārikā anu tvāṃ tatra yāsyāmi yatra dāsyati te pitā 21 devayāny uvāca 21 stuvato duhitā te 'haṃ bandinaḥ pratigṛhṇataḥ stūyamānasya duhitā kathaṃ dāsī bhaviṣyasi 22 śarmiṣṭhovāca 22 yena kena cid ārtānāṃ jñātīnāṃ sukham āvahet atas tvām anuyāsyāmi yatra dāsyati te pitā 23 vaiśaṃpāyana uvāca 23 pratiśrute dāsabhāve duhitrā vṛṣaparvaṇaḥ devayānī nṛpaśreṣṭha pitaraṃ vākyam abravīt 24 praviśāmi puraṃ tāta tuṣṭāsmi dvijasattama amoghaṃ tava vijñānam asti vidyābalaṃ ca te 25 evam ukto duhitrā sa dvijaśreṣṭho mahāyaśāḥ praviveśa puraṃ hṛṣṭaḥ pūjitaḥ sarvadānavaiḥ
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 76.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 atha dīrghasya kālasya devayānī nṛpottama vanaṃ tad eva niryātā krīḍārthaṃ varavarṇinī 2 tena dāsīsahasreṇa sārdhaṃ śarmiṣṭhayā tadā tam eva deśaṃ saṃprāptā yathākāmaṃ cacāra sā tābhiḥ sakhībhiḥ sahitā sarvābhir muditā bhṛśam 3 krīḍantyo 'bhiratāḥ sarvāḥ pibantyo madhumādhavīm khādantyo vividhān bhakṣyān vidaśantyaḥ phalāni ca 4 punaś ca nāhuṣo rājā mṛgalipsur yadṛcchayā tam eva deśaṃ saṃprāpto jalārthī śramakarśitaḥ 5 dadṛśe devayānīṃ ca śarmiṣṭhāṃ tāś ca yoṣitaḥ pibantīr lalamānāś ca divyābharaṇabhūṣitāḥ 6 upaviṣṭāṃ ca dadṛśe devayānīṃ śucismitām rūpeṇāpratimāṃ tāsāṃ strīṇāṃ madhye varāṅganām śarmiṣṭhayā sevyamānāṃ pādasaṃvāhanādibhiḥ 7 yayātir uvāca 7 dvābhyāṃ kanyāsahasrābhyāṃ dve kanye parivārite gotre ca nāmanī caiva dvayoḥ pṛcchāmi vām aham 8 devayāny uvāca 8 ākhyāsyāmy aham ādatsva vacanaṃ me narādhipa śukro nāmāsuraguruḥ sutāṃ jānīhi tasya mām 9 iyaṃ ca me sakhī dāsī yatrāhaṃ tatra gāminī duhitā dānavendrasya śarmiṣṭhā vṛṣaparvaṇaḥ 10 yayātir uvāca 10 kathaṃ nu te sakhī dāsī kanyeyaṃ varavarṇinī asurendrasutā subhru paraṃ kautūhalaṃ hi me 11 devayāny uvāca 11 sarva eva naravyāghra vidhānam anuvartate vidhānavihitaṃ matvā mā vicitrāḥ kathāḥ kṛthāḥ 12 rājavad rūpaveṣau te brāhmīṃ vācaṃ bibharṣi ca kiṃnāmā tvaṃ kutaś cāsi kasya putraś ca śaṃsa me 13 yayātir uvāca 13 brahmacaryeṇa kṛtsno me vedaḥ śrutipathaṃ gataḥ rājāhaṃ rājaputraś ca yayātir iti viśrutaḥ 14 devayāny uvāca 14 kenāsy arthena nṛpate imaṃ deśam upāgataḥ jighṛkṣur vārijaṃ kiṃ cid atha vā mṛgalipsayā 15 yayātir uvāca 15 mṛgalipsur ahaṃ bhadre pānīyārtham upāgataḥ bahu cāpy anuyukto 'smi tan mānujñātum arhasi 16 devayāny uvāca 16 dvābhyāṃ kanyāsahasrābhyāṃ dāsyā śarmiṣṭhayā saha tvadadhīnāsmi bhadraṃ te sakhā bhartā ca me bhava 17 yayātir uvāca 17 viddhy auśanasi bhadraṃ te na tvām arho 'smi bhāmini avivāhyā hi rājāno devayāni pitus tava 18 devayāny uvāca 18 saṃsṛṣṭaṃ brahmaṇā kṣatraṃ kṣatraṃ ca brahmasaṃhitam ṛṣiś ca ṛṣiputraś ca nāhuṣāṅga vahasva mām 19 yayātir uvāca 19 ekadehodbhavā varṇāś catvāro 'pi varāṅgane pṛthagdharmāḥ pṛthakśaucās teṣāṃ tu brāhmaṇo varaḥ 20 devayāny uvāca 20 pāṇidharmo nāhuṣāyaṃ na pumbhiḥ sevitaḥ purā taṃ me tvam agrahīr agre vṛṇomi tvām ahaṃ tataḥ 21 kathaṃ nu me manasvinyāḥ pāṇim anyaḥ pumān spṛśet gṛhītam ṛṣiputreṇa svayaṃ vāpy ṛṣiṇā tvayā 22 yayātir uvāca 22 kruddhād āśīviṣāt sarpāj jvalanāt sarvatomukhāt durādharṣataro vipraḥ puruṣeṇa vijānatā 23 devayāny uvāca 23 katham āśīviṣāt sarpāj jvalanāt sarvatomukhāt durādharṣataro vipra ity āttha puruṣarṣabha 24 yayātir uvāca 24 ekam āśīviṣo hanti śastreṇaikaś ca vadhyate hanti vipraḥ sarāṣṭrāṇi purāṇy api hi kopitaḥ 25 durādharṣataro vipras tasmād bhīru mato mama ato 'dattāṃ ca pitrā tvāṃ bhadre na vivahāmy aham 26 devayāny uvāca 26 dattāṃ vahasva pitrā māṃ tvaṃ hi rājan vṛto mayā ayācato bhayaṃ nāsti dattāṃ ca pratigṛhṇataḥ 27 vaiśaṃpāyana uvāca 27 tvaritaṃ devayānyātha preṣitaṃ pitur ātmanaḥ śrutvaiva ca sa rājānaṃ darśayām āsa bhārgavaḥ 28 dṛṣṭvaiva cāgataṃ śukraṃ yayātiḥ pṛthivīpatiḥ vavande brāhmaṇaṃ kāvyaṃ prāñjaliḥ praṇataḥ sthitaḥ 29 devayāny uvāca 29 rājāyaṃ nāhuṣas tāta durge me pāṇim agrahīt namas te dehi mām asmai nānyaṃ loke patiṃ vṛṇe 30 śukra uvāca 30 vṛto 'nayā patir vīra sutayā tvaṃ mameṣṭayā gṛhāṇemāṃ mayā dattāṃ mahiṣīṃ nahuṣātmaja 31 yayātir uvāca 31 adharmo na spṛśed evaṃ mahān mām iha bhārgava varṇasaṃkarajo brahmann iti tvāṃ pravṛṇomy aham 32 śukra uvāca 32 adharmāt tvāṃ vimuñcāmi varayasva yathepṣitam asmin vivāhe mā glāsīr ahaṃ pāpaṃ nudāmi te 33 vahasva bhāryāṃ dharmeṇa devayānīṃ sumadhyamām anayā saha saṃprītim atulāṃ samavāpsyasi 34 iyaṃ cāpi kumārī te śarmiṣṭhā vārṣaparvaṇī saṃpūjyā satataṃ rājan mā caināṃ śayane hvayeḥ 35 vaiśaṃpāyana uvāca 35 evam ukto yayātis tu śukraṃ kṛtvā pradakṣiṇam jagāma svapuraṃ hṛṣṭo anujñāto mahātmanā
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 77.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 yayātiḥ svapuraṃ prāpya mahendrapurasaṃnibham praviśyāntaḥpuraṃ tatra devayānīṃ nyaveśayat 2 devayānyāś cānumate tāṃ sutāṃ vṛṣaparvaṇaḥ aśokavanikābhyāśe gṛhaṃ kṛtvā nyaveśayat 3 vṛtāṃ dāsīsahasreṇa śarmiṣṭhām āsurāyaṇīm vāsobhir annapānaiś ca saṃvibhajya susatkṛtām 4 devayānyā tu sahitaḥ sa nṛpo nahuṣātmajaḥ vijahāra bahūn abdān devavan mudito bhṛśam 5 ṛtukāle tu saṃprāpte devayānī varāṅganā lebhe garbhaṃ prathamataḥ kumāraṃ ca vyajāyata 6 gate varṣasahasre tu śarmiṣṭhā vārṣaparvaṇī dadarśa yauvanaṃ prāptā ṛtuṃ sā cānvacintayat 7 ṛtukālaś ca saṃprāpto na ca me 'sti patir vṛtaḥ kiṃ prāptaṃ kiṃ nu kartavyaṃ kiṃ vā kṛtvā kṛtaṃ bhavet 8 devayānī prajātāsau vṛthāhaṃ prāptayauvanā yathā tayā vṛto bhartā tathaivāhaṃ vṛṇomi tam 9 rājñā putraphalaṃ deyam iti me niścitā matiḥ apīdānīṃ sa dharmātmā iyān me darśanaṃ rahaḥ 10 atha niṣkramya rājāsau tasmin kāle yadṛcchayā aśokavanikābhyāśe śarmiṣṭhāṃ prāpya viṣṭhitaḥ 11 tam ekaṃ rahite dṛṣṭvā śarmiṣṭhā cāruhāsinī pratyudgamyāñjaliṃ kṛtvā rājānaṃ vākyam abravīt 12 somasyendrasya viṣṇor vā yamasya varuṇasya vā tava vā nāhuṣa kule kaḥ striyaṃ spraṣṭum arhati 13 rūpābhijanaśīlair hi tvaṃ rājan vettha māṃ sadā sā tvāṃ yāce prasādyāham ṛtuṃ dehi narādhipa 14 yayātir uvāca 14 vedmi tvāṃ śīlasaṃpannāṃ daityakanyām aninditām rūpe ca te na paśyāmi sūcyagram api ninditam 15 abravīd uśanā kāvyo devayānīṃ yadāvaham neyam āhvayitavyā te śayane vārṣaparvaṇī 16 śarmiṣṭhovāca 16 na narmayuktaṃ vacanaṃ hinasti; na strīṣu rājan na vivāhakāle prāṇātyaye sarvadhanāpahāre; pañcānṛtāny āhur apātakāni 17 pṛṣṭaṃ tu sākṣye pravadantam anyathā; vadanti mithyopahitaṃ narendra ekārthatāyāṃ tu samāhitāyāṃ; mithyā vadantam anṛtaṃ hinasti 18 yayātir uvāca 18 rājā pramāṇaṃ bhūtānāṃ sa naśyeta mṛṣā vadan arthakṛcchram api prāpya na mithyā kartum utsahe 19 śarmiṣṭhovāca 19 samāv etau matau rājan patiḥ sakhyāś ca yaḥ patiḥ samaṃ vivāham ity āhuḥ sakhyā me 'si patir vṛtaḥ 20 yayātir uvāca 20 dātavyaṃ yācamānebhya iti me vratam āhitam tvaṃ ca yācasi māṃ kāmaṃ brūhi kiṃ karavāṇi te 21 śarmiṣṭhovāca 21 adharmāt trāhi māṃ rājan dharmaṃ ca pratipādaya tvatto 'patyavatī loke careyaṃ dharmam uttamam 22 traya evādhanā rājan bhāryā dāsas tathā sutaḥ yat te samadhigacchanti yasya te tasya tad dhanam 23 devayānyā bhujiṣyāsmi vaśyā ca tava bhārgavī sā cāhaṃ ca tvayā rājan bharaṇīye bhajasva mām 24 vaiśaṃpāyana uvāca 24 evam uktas tu rājā sa tathyam ity eva jajñivān pūjayām āsa śarmiṣṭhāṃ dharmaṃ ca pratyapādayat 25 samāgamya ca śarmiṣṭhāṃ yathākāmam avāpya ca anyonyam abhisaṃpūjya jagmatus tau yathāgatam 26 tasmin samāgame subhrūḥ śarmiṣṭhā cāruhāsinī lebhe garbhaṃ prathamatas tasmān nṛpatisattamāt 27 prajajñe ca tataḥ kāle rājan rājīvalocanā kumāraṃ devagarbhābhaṃ rājīvanibhalocanam
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 78.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 śrutvā kumāraṃ jātaṃ tu devayānī śucismitā cintayām āsa duḥkhārtā śarmiṣṭhāṃ prati bhārata 2 abhigamya ca śarmiṣṭhāṃ devayāny abravīd idam kim idaṃ vṛjinaṃ subhru kṛtaṃ te kāmalubdhayā 3 śarmiṣṭhovāca 3 ṛṣir abhyāgataḥ kaś cid dharmātmā vedapāragaḥ sa mayā varadaḥ kāmaṃ yācito dharmasaṃhitam 4 nāham anyāyataḥ kāmam ācarāmi śucismite tasmād ṛṣer mamāpatyam iti satyaṃ bravīmi te 5 devayāny uvāca 5 śobhanaṃ bhīru satyaṃ ced atha sa jñāyate dvijaḥ gotranāmābhijanato vettum icchāmi taṃ dvijam 6 śarmiṣṭhovāca 6 ojasā tejasā caiva dīpyamānaṃ raviṃ yathā taṃ dṛṣṭvā mama saṃpraṣṭuṃ śaktir nāsīc chucismite 7 devayāny uvāca 7 yady etad evaṃ śarmiṣṭhe na manyur vidyate mama apatyaṃ yadi te labdhaṃ jyeṣṭhāc chreṣṭhāc ca vai dvijāt 8 vaiśaṃpāyana uvāca 8 anyonyam evam uktvā ca saṃprahasya ca te mithaḥ jagāma bhārgavī veśma tathyam ity eva jajñuṣī 9 yayātir devayānyāṃ tu putrāv ajanayan nṛpaḥ yaduṃ ca turvasuṃ caiva śakraviṣṇū ivāparau 10 tasmād eva tu rājarṣeḥ śarmiṣṭhā vārṣaparvaṇī druhyuṃ cānuṃ ca pūruṃ ca trīn kumārān ajījanat 11 tataḥ kāle tu kasmiṃś cid devayānī śucismitā yayātisahitā rājan nirjagāma mahāvanam 12 dadarśa ca tadā tatra kumārān devarūpiṇaḥ krīḍamānān suviśrabdhān vismitā cedam abravīt 13 kasyaite dārakā rājan devaputropamāḥ śubhāḥ varcasā rūpataś caiva sadṛśā me matās tava 14 evaṃ pṛṣṭvā tu rājānaṃ kumārān paryapṛcchata kiṃnāmadheyagotro vaḥ putrakā brāhmaṇaḥ pitā vibrūta me yathātathyaṃ śrotum icchāmi taṃ hy aham 15 te 'darśayan pradeśinyā tam eva nṛpasattamam śarmiṣṭhāṃ mātaraṃ caiva tasyācakhyuś ca dārakāḥ 16 ity uktvā sahitās te tu rājānam upacakramuḥ nābhyanandata tān rājā devayānyās tadāntike rudantas te 'tha śarmiṣṭhām abhyayur bālakās tataḥ 17 dṛṣṭvā tu teṣāṃ bālānāṃ praṇayaṃ pārthivaṃ prati buddhvā ca tattvato devī śarmiṣṭhām idam abravīt 18 madadhīnā satī kasmād akārṣīr vipriyaṃ mama tam evāsuradharmaṃ tvam āsthitā na bibheṣi kim 19 śarmiṣṭhovāca 19 yad uktam ṛṣir ity eva tat satyaṃ cāruhāsini nyāyato dharmataś caiva carantī na bibhemi te 20 yadā tvayā vṛto rājā vṛta eva tadā mayā sakhībhartā hi dharmeṇa bhartā bhavati śobhane 21 pūjyāsi mama mānyā ca jyeṣṭhā śreṣṭhā ca brāhmaṇī tvatto 'pi me pūjyatamo rājarṣiḥ kiṃ na vettha tat 22 vaiśaṃpāyana uvāca 22 śrutvā tasyās tato vākyaṃ devayāny abravīd idam rājan nādyeha vatsyāmi vipriyaṃ me kṛtaṃ tvayā 23 sahasotpatitāṃ śyāmāṃ dṛṣṭvā tāṃ sāśrulocanām tvaritaṃ sakāśaṃ kāvyasya prasthitāṃ vyathitas tadā 24 anuvavrāja saṃbhrāntaḥ pṛṣṭhataḥ sāntvayan nṛpaḥ nyavartata na caiva sma krodhasaṃraktalocanā 25 avibruvantī kiṃ cit tu rājānaṃ cārulocanā acirād iva saṃprāptā kāvyasyośanaso 'ntikam 26 sā tu dṛṣṭvaiva pitaram abhivādyāgrataḥ sthitā anantaraṃ yayātis tu pūjayām āsa bhārgavam 27 devayāny uvāca 27 adharmeṇa jito dharmaḥ pravṛttam adharottaram śarmiṣṭhayātivṛttāsmi duhitrā vṛṣaparvaṇaḥ 28 trayo 'syāṃ janitāḥ putrā rājñānena yayātinā durbhagāyā mama dvau tu putrau tāta bravīmi te 29 dharmajña iti vikhyāta eṣa rājā bhṛgūdvaha atikrāntaś ca maryādāṃ kāvyaitat kathayāmi te 30 śukra uvāca 30 dharmajñaḥ san mahārāja yo 'dharmam akṛthāḥ priyam tasmāj jarā tvām acirād dharṣayiṣyati durjayā 31 yayātir uvāca 31 ṛtuṃ vai yācamānāyā bhagavan nānyacetasā duhitur dānavendrasya dharmyam etat kṛtaṃ mayā 32 ṛtuṃ vai yācamānāyā na dadāti pumān vṛtaḥ bhrūṇahety ucyate brahman sa iha brahmavādibhiḥ 33 abhikāmāṃ striyaṃ yas tu gamyāṃ rahasi yācitaḥ nopaiti sa ca dharmeṣu bhrūṇahety ucyate budhaiḥ 34 ity etāni samīkṣyāhaṃ kāraṇāni bhṛgūdvaha adharmabhayasaṃvignaḥ śarmiṣṭhām upajagmivān 35 śukra uvāca 35 nanv ahaṃ pratyavekṣyas te madadhīno 'si pārthiva mithyācārasya dharmeṣu cauryaṃ bhavati nāhuṣa 36 vaiśaṃpāyana uvāca 36 kruddhenośanasā śapto yayātir nāhuṣas tadā pūrvaṃ vayaḥ parityajya jarāṃ sadyo 'nvapadyata 37 yayātir uvāca 37 atṛpto yauvanasyāhaṃ devayānyāṃ bhṛgūdvaha prasādaṃ kuru me brahmañ jareyaṃ mā viśeta mām 38 śukra uvāca 38 nāhaṃ mṛṣā bravīmy etaj jarāṃ prāpto 'si bhūmipa jarāṃ tv etāṃ tvam anyasmai saṃkrāmaya yadīcchasi 39 yayātir uvāca 39 rājyabhāk sa bhaved brahman puṇyabhāk kīrtibhāk tathā yo me dadyād vayaḥ putras tad bhavān anumanyatām 40 śukra uvāca 40 saṃkrāmayiṣyasi jarāṃ yatheṣṭaṃ nahuṣātmaja mām anudhyāya bhāvena na ca pāpam avāpsyasi 41 vayo dāsyati te putro yaḥ sa rājā bhaviṣyati āyuṣmān kīrtimāṃś caiva bahvapatyas tathaiva ca
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 79.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 jarāṃ prāpya yayātis tu svapuraṃ prāpya caiva ha putraṃ jyeṣṭhaṃ variṣṭhaṃ ca yadum ity abravīd vacaḥ 2 jarā valī ca māṃ tāta palitāni ca paryaguḥ kāvyasyośanasaḥ śāpān na ca tṛpto 'smi yauvane 3 tvaṃ yado pratipadyasva pāpmānaṃ jarayā saha yauvanena tvadīyena careyaṃ viṣayān aham 4 pūrṇe varṣasahasre tu punas te yauvanaṃ tv aham dattvā svaṃ pratipatsyāmi pāpmānaṃ jarayā saha 5 yadur uvāca 5 sitaśmaśruśirā dīno jarayā śithilīkṛtaḥ valīsaṃtatagātraś ca durdarśo durbalaḥ kṛśaḥ 6 aśaktaḥ kāryakaraṇe paribhūtaḥ sa yauvanaiḥ sahopajīvibhiś caiva tāṃ jarāṃ nābhikāmaye 7 yayātir uvāca 7 yat tvaṃ me hṛdayāj jāto vayaḥ svaṃ na prayacchasi tasmād arājyabhāk tāta prajā te vai bhaviṣyati 8 turvaso pratipadyasva pāpmānaṃ jarayā saha yauvanena careyaṃ vai viṣayāṃs tava putraka 9 pūrṇe varṣasahasre tu punar dāsyāmi yauvanam svaṃ caiva pratipatsyāmi pāpmānaṃ jarayā saha 10 turvasur uvāca 10 na kāmaye jarāṃ tāta kāmabhogapraṇāśinīm balarūpāntakaraṇīṃ buddhiprāṇavināśinīm 11 yayātir uvāca 11 yat tvaṃ me hṛdayāj jāto vayaḥ svaṃ na prayacchasi tasmāt prajā samucchedaṃ turvaso tava yāsyati 12 saṃkīrṇācāradharmeṣu pratilomacareṣu ca piśitāśiṣu cāntyeṣu mūḍha rājā bhaviṣyasi 13 gurudāraprasakteṣu tiryagyonigateṣu ca paśudharmiṣu pāpeṣu mleccheṣu prabhaviṣyasi 14 vaiśaṃpāyana uvāca 14 evaṃ sa turvasuṃ śaptvā yayātiḥ sutam ātmanaḥ śarmiṣṭhāyāḥ sutaṃ druhyum idaṃ vacanam abravīt 15 druhyo tvaṃ pratipadyasva varṇarūpavināśinīm jarāṃ varṣasahasraṃ me yauvanaṃ svaṃ dadasva ca 16 pūrṇe varṣasahasre tu pratidāsyāmi yauvanam svaṃ cādāsyāmi bhūyo 'haṃ pāpmānaṃ jarayā saha 17 druhyur uvāca 17 na gajaṃ na rathaṃ nāśvaṃ jīrṇo bhuṅkte na ca striyam vāgbhaṅgaś cāsya bhavati taj jarāṃ nābhikāmaye 18 yayātir uvāca 18 yat tvaṃ me hṛdayāj jāto vayaḥ svaṃ na prayacchasi tasmād druhyo priyaḥ kāmo na te saṃpatsyate kva cit 19 uḍupaplavasaṃtāro yatra nityaṃ bhaviṣyati arājā bhojaśabdaṃ tvaṃ tatrāvāpsyasi sānvayaḥ 20 ano tvaṃ pratipadyasva pāpmānaṃ jarayā saha ekaṃ varṣasahasraṃ tu careyaṃ yauvanena te 21 anur uvāca 21 jīrṇaḥ śiśuvad ādatte 'kāle 'nnam aśucir yathā na juhoti ca kāle 'gniṃ tāṃ jarāṃ nābhikāmaye 22 yayātir uvāca 22 yat tvaṃ me hṛdayāj jāto vayaḥ svaṃ na prayacchasi jarādoṣas tvayokto 'yaṃ tasmāt tvaṃ pratipatsyase 23 prajāś ca yauvanaprāptā vinaśiṣyanty ano tava agnipraskandanaparas tvaṃ cāpy evaṃ bhaviṣyasi 24 pūro tvaṃ me priyaḥ putras tvaṃ varīyān bhaviṣyasi jarā valī ca me tāta palitāni ca paryaguḥ kāvyasyośanasaḥ śāpān na ca tṛpto 'smi yauvane 25 pūro tvaṃ pratipadyasva pāpmānaṃ jarayā saha kaṃ cit kālaṃ careyaṃ vai viṣayān vayasā tava 26 pūrṇe varṣasahasre tu pratidāsyāmi yauvanam svaṃ caiva pratipatsyāmi pāpmānaṃ jarayā saha 27 vaiśaṃpāyana uvāca 27 evam uktaḥ pratyuvāca pūruḥ pitaram añjasā yathāttha māṃ mahārāja tat kariṣyāmi te vacaḥ 28 pratipatsyāmi te rājan pāpmānaṃ jarayā saha gṛhāṇa yauvanaṃ mattaś cara kāmān yathepsitān 29 jarayāhaṃ praticchanno vayorūpadharas tava yauvanaṃ bhavate dattvā cariṣyāmi yathāttha mām 30 yayātir uvāca 30 pūro prīto 'smi te vatsa prītaś cedaṃ dadāmi te sarvakāmasamṛddhā te prajā rājye bhaviṣyati
	< zpět	Kniha 1  -  Ādiparvan	kapitola 80.
	1 vaiśaṃpāyana uvāca 1 pauraveṇātha vayasā yayātir nahuṣātmajaḥ prītiyukto nṛpaśreṣṭhaś cacāra viṣayān priyān 2 yathākāmaṃ yathotsāhaṃ yathākālaṃ yathāsukham dharmāviruddhān rājendro yathārhati sa eva hi 3 devān atarpayad yajñaiḥ śrāddhais tadvat pitṝn api dīnān anugrahair iṣṭaiḥ kāmaiś ca dvijasattamān 4 atithīn annapānaiś ca viśaś ca paripālanaiḥ ānṛśaṃsyena śūdrāṃś ca dasyūn saṃnigraheṇa ca 5 dharmeṇa ca prajāḥ sarvā yathāvad anurañjayan yayātiḥ pālayām āsa sākṣād indra ivāparaḥ 6 sa rājā siṃhavikrānto yuvā viṣayagocaraḥ avirodhena dharmasya cacāra sukham uttamam 7 sa saṃprāpya śubhān kāmāṃs tṛptaḥ khinnaś ca pārthivaḥ kālaṃ varṣasahasrāntaṃ sasmāra manujādhipaḥ 8 parisaṃkhyāya kālajñaḥ kalāḥ kāṣṭhāś ca vīryavān pūrṇaṃ matvā tataḥ kālaṃ pūruṃ putram uvāca ha 9 yathākāmaṃ yathotsāhaṃ yathākālam ariṃdama sevitā viṣayāḥ putra yauvanena mayā tava 10 pūro prīto 'smi bhadraṃ te gṛhāṇedaṃ svayauvanam rājyaṃ caiva gṛhāṇedaṃ tvaṃ hi me priyakṛt sutaḥ 11 pratipede jarāṃ rājā yayātir nāhuṣas tadā yauvanaṃ pratipede ca pūruḥ svaṃ punar ātmanaḥ 12 abhiṣektukāmaṃ nṛpatiṃ pūruṃ putraṃ kanīyasam brāhmaṇapramukhā varṇā idaṃ vacanam abruvan 13 kathaṃ śukrasya naptāraṃ devayānyāḥ sutaṃ prabho jyeṣṭhaṃ yadum atikramya rājyaṃ pūroḥ pradāsyasi 14 yadur jyeṣṭhas tava suto jātas tam anu turvasuḥ śarmiṣṭhāyāḥ suto druhyus tato 'nuḥ pūrur eva ca 15 kathaṃ jyeṣṭhān atikramya kanīyān rājyam arhati etat saṃbodhayāmas tvāṃ dharmaṃ tvam anupālaya 16 yayātir uvāca 16 brāhmaṇapramukhā varṇāḥ sarve śṛṇvantu me vacaḥ jyeṣṭhaṃ prati yathā rājyaṃ na deyaṃ me kathaṃ cana 17 mama jyeṣṭhena yadunā niyogo nānupālitaḥ pratikūlaḥ pitur yaś ca na sa putraḥ satāṃ mataḥ 18 mātāpitror vacanakṛd dhitaḥ pathyaś ca yaḥ sutaḥ sa putraḥ putravad yaś ca vartate pitṛmātṛṣu 19 yadunāham avajñātas tathā turvasunāpi ca druhyunā cānunā caiva mayy avajñā kṛtā bhṛśam 20 pūruṇā me kṛtaṃ vākyaṃ mānitaś ca viśeṣataḥ kanīyān mama dāyādo jarā yena dhṛtā mama mama kāmaḥ sa ca kṛtaḥ pūruṇā putrarūpiṇā 21 śukreṇa ca varo dattaḥ kāvyenośanasā svayam putro yas tvānuvarteta sa rājā pṛthivīpatiḥ bhavato 'nunayāmy evaṃ pūrū rājye 'bhiṣicyatām 22 prakṛtaya ūcuḥ 22 yaḥ putro guṇasaṃpanno mātāpitror hitaḥ sadā sarvam arhati kalyāṇaṃ kanīyān api sa prabho 23 arhaḥ pūrur idaṃ rājyaṃ yaḥ sutaḥ priyakṛt tava varadānena śukrasya na śakyaṃ vaktum uttaram 24 vaiśaṃpāyana uvāca 24 paurajānapadais tuṣṭair ity ukto nāhuṣas tadā abhyaṣiñcat tataḥ pūruṃ rājye sve sutam ātmajam 25 dattvā ca pūrave rājyaṃ vanavāsāya dīkṣitaḥ purāt sa niryayau rājā brāhmaṇais tāpasaiḥ saha 26 yados tu yādavā jātās turvasor yavanāḥ sutāḥ druhyor api sutā bhojā anos tu mlecchajātayaḥ 27 pūros tu pauravo vaṃśo yatra jāto 'si pārthiva idaṃ varṣasahasrāya rājyaṃ kārayituṃ vaśī