1 |
janamejaya uvāca |
1 |
devānāṃ dānavānāṃ ca yakṣāṇām atha rakṣasām
anyeṣāṃ caiva bhūtānāṃ sarveṣāṃ bhagavann aham |
2 |
œrotum icchāmi tattvena mānuṣeṣu mahātmanām
janma karma ca bhūtānām eteṣām anupūrvaœaḥ |
3 |
vaiœaṃpāyana uvāca |
3 |
mānuṣeṣu manuṣyendra saṃbhūtā ye divaukasaḥ
prathamaṃ dānavāṃœ caiva tāṃs te vakṣyāmi sarvaœaḥ |
4 |
vipracittir iti khyāto ya āsīd dānavarṣabhaḥ
jarāsaṃdha iti khyātaḥ sa āsīn manujarṣabhaḥ |
5 |
diteḥ putras tu yo rājan hiraṇyakaœipuḥ smṛtaḥ
sa jajñe mānuṣe loke œiœupālo nararṣabhaḥ |
6 |
saṃhrāda iti vikhyātaḥ prahrādasyānujas tu yaḥ
sa œalya iti vikhyāto jajñe bāhlīkapuṃgavaḥ |
7 |
anuhrādas tu tejasvī yo 'bhūt khyāto jaghanyajaḥ
dhṛṣṭaketur iti khyātaḥ sa āsīn manujeœvaraḥ |
8 |
yas tu rājañ œibir nāma daiteyaḥ parikīrtitaḥ
druma ity abhivikhyātaḥ sa āsīd bhuvi pārthivaḥ |
9 |
bāṣkalo nāma yas teṣām āsīd asurasattamaḥ
bhagadatta iti khyātaḥ sa āsīn manujeœvaraḥ |
10 |
ayaḥœirā aœvaœirā ayaḥœaṅkuœ ca vīryavān
tathā gaganamūrdhā ca vegavāṃœ cātra pañcamaḥ |
11 |
pañcaite jajñire rājan vīryavanto mahāsurāḥ
kekayeṣu mahātmānaḥ pārthivarṣabhasattamāḥ |
12 |
ketumān iti vikhyāto yas tato 'nyaḥ pratāpavān
amitaujā iti khyātaḥ pṛthivyāṃ so 'bhavann nṛpaḥ |
13 |
svarbhānur iti vikhyātaḥ œrīmān yas tu mahāsuraḥ
ugrasena iti khyāta ugrakarmā narādhipaḥ |
14 |
yas tv aœva iti vikhyātaḥ œrīmān āsīn mahāsuraḥ
aœoko nāma rājāsīn mahāvīryaparākramaḥ |
15 |
tasmād avarajo yas tu rājann aœvapatiḥ smṛtaḥ
daiteyaḥ so 'bhavad rājā hārdikyo manujarṣabhaḥ |
16 |
vṛṣaparveti vikhyātaḥ œrīmān yas tu mahāsuraḥ
dīrghaprajña iti khyātaḥ pṛthivyāṃ so 'bhavan nṛpaḥ |
17 |
ajakas tv anujo rājan ya āsīd vṛṣaparvaṇaḥ
sa malla iti vikhyātaḥ pṛthivyām abhavan nṛpaḥ |
18 |
aœvagrīva iti khyātaḥ sattvavān yo mahāsuraḥ
rocamāna iti khyātaḥ pṛthivyāṃ so 'bhavan nṛpaḥ |
19 |
sūkṣmas tu matimān rājan kīrtimān yaḥ prakīrtitaḥ
bṛhanta iti vikhyātaḥ kṣitāv āsīt sa pārthivaḥ |
20 |
tuhuṇḍa iti vikhyāto ya āsīd asurottamaḥ
senābindur iti khyātaḥ sa babhūva narādhipaḥ |
21 |
isṛpā nāma yas teṣām asurāṇāṃ balādhikaḥ
pāpajin nāma rājāsīd bhuvi vikhyātavikramaḥ |
22 |
ekacakra iti khyāta āsīd yas tu mahāsuraḥ
prativindhya iti khyāto babhūva prathitaḥ kṣitau |
23 |
virūpākṣas tu daiteyaœ citrayodhī mahāsuraḥ
citravarmeti vikhyātaḥ kṣitāv āsīt sa pārthivaḥ |
24 |
haras tv ariharo vīra āsīd yo dānavottamaḥ
suvāstur iti vikhyātaḥ sa jajñe manujarṣabhaḥ |
25 |
aharas tu mahātejāḥ œatrupakṣakṣayaṃkaraḥ
bāhlīko nāma rājā sa babhūva prathitaḥ kṣitau |
26 |
nicandraœ candravaktraœ ca ya āsīd asurottamaḥ
muñjakeœa iti khyātaḥ œrīmān āsīt sa pārthivaḥ |
27 |
nikumbhas tv ajitaḥ saṃkhye mahāmatir ajāyata
bhūmau bhūmipatiḥ œreṣṭho devādhipa iti smṛtaḥ |
28 |
œarabho nāma yas teṣāṃ daiteyānāṃ mahāsuraḥ
pauravo nāma rājarṣiḥ sa babhūva nareṣv iha |
29 |
dvitīyaḥ œalabhas teṣām asurāṇāṃ babhūva yaḥ
prahrādo nāma bāhlīkaḥ sa babhūva narādhipaḥ |
30 |
candras tu ditijaœreṣṭho loke tārādhipopamaḥ
ṛṣiko nāma rājarṣir babhūva nṛpasattamaḥ |
31 |
mṛtapā iti vikhyāto ya āsīd asurottamaḥ
paœcimānūpakaṃ viddhi taṃ nṛpaṃ nṛpasattama |
32 |
gaviṣṭhas tu mahātejā yaḥ prakhyāto mahāsuraḥ
drumasena iti khyātaḥ pṛthivyāṃ so 'bhavan nṛpaḥ |
33 |
mayūra iti vikhyātaḥ œrīmān yas tu mahāsuraḥ
sa viœva iti vikhyāto babhūva pṛthivīpatiḥ |
34 |
suparṇa iti vikhyātas tasmād avarajas tu yaḥ
kālakīrtir iti khyātaḥ pṛthivyāṃ so 'bhavan nṛpaḥ |
35 |
candrahanteti yas teṣāṃ kīrtitaḥ pravaro 'suraḥ
œunako nāma rājarṣiḥ sa babhūva narādhipaḥ |
36 |
vināœanas tu candrasya ya ākhyāto mahāsuraḥ
jānakir nāma rājarṣiḥ sa babhūva narādhipaḥ |
37 |
dīrghajihvas tu kauravya ya ukto dānavarṣabhaḥ
kāœirāja iti khyātaḥ pṛthivyāṃ pṛthivīpatiḥ |
38 |
grahaṃ tu suṣuve yaṃ taṃ siṃhī candrārkamardanam
krātha ity abhivikhyātaḥ so 'bhavan manujādhipaḥ |
39 |
anāyuṣas tu putrāṇāṃ caturṇāṃ pravaro 'suraḥ
vikṣaro nāma tejasvī vasumitro 'bhavan nṛpaḥ |
40 |
dvitīyo vikṣarādyas tu narādhipa mahāsuraḥ
pāṃsurāṣṭrādhipa iti viœrutaḥ so 'bhavan nṛpaḥ |
41 |
balavīra iti khyāto yas tv āsīd asurottamaḥ
pauṇḍramatsyaka ity eva sa babhūva narādhipaḥ |
42 |
vṛtra ity abhivikhyāto yas tu rājan mahāsuraḥ
maṇimān nāma rājarṣiḥ sa babhūva narādhipaḥ |
43 |
krodhahanteti yas tasya babhūvāvarajo 'suraḥ
daṇḍa ity abhivikhyātaḥ sa āsīn nṛpatiḥ kṣitau |
44 |
krodhavardhana ity eva yas tv anyaḥ parikīrtitaḥ
daṇḍadhāra iti khyātaḥ so 'bhavan manujeœvaraḥ |
45 |
kālakāyās tu ye putrās teṣām aṣṭau narādhipāḥ
jajñire rājaœārdūla œārdūlasamavikramāḥ |
46 |
magadheṣu jayatsenaḥ œrīmān āsīt sa pārthivaḥ
aṣṭānāṃ pravaras teṣāṃ kāleyānāṃ mahāsuraḥ |
47 |
dvitīyas tu tatas teṣāṃ œrīmān harihayopamaḥ
aparājita ity eva sa babhūva narādhipaḥ |
48 |
tṛtīyas tu mahārāja mahābāhur mahāsuraḥ
niṣādādhipatir jajñe bhuvi bhīmaparākramaḥ |
49 |
teṣām anyatamo yas tu caturthaḥ parikīrtitaḥ
œreṇimān iti vikhyātaḥ kṣitau rājarṣisattamaḥ |
50 |
pañcamas tu babhūvaiṣāṃ pravaro yo mahāsuraḥ
mahaujā iti vikhyāto babhūveha paraṃtapaḥ |
51 |
ṣaṣṭhas tu matimān yo vai teṣām āsīn mahāsuraḥ
abhīrur iti vikhyātaḥ kṣitau rājarṣisattamaḥ |
52 |
samudrasenaœ ca nṛpas teṣām evābhavad gaṇāt
viœrutaḥ sāgarāntāyāṃ kṣitau dharmārthatattvavit |
53 |
bṛhan nāmāṣṭamas teṣāṃ kāleyānāṃ paraṃtapaḥ
babhūva rājan dharmātmā sarvabhūtahite rataḥ |
54 |
gaṇaḥ krodhavaœo nāma yas te rājan prakīrtitaḥ
tataḥ saṃjajñire vīrāḥ kṣitāv iha narādhipāḥ |
55 |
nandikaḥ karṇaveṣṭaœ ca siddhārthaḥ kīṭakas tathā
suvīraœ ca subāhuœ ca mahāvīro 'tha bāhlikaḥ |
56 |
krodho vicityaḥ surasaḥ œrīmān nīlaœ ca bhūmipaḥ
vīradhāmā ca kauravya bhūmipālaœ ca nāmataḥ |
57 |
dantavaktraœ ca nāmāsīd durjayaœ caiva nāmataḥ
rukmī ca nṛpaœārdūlo rājā ca janamejayaḥ |
58 |
āṣāḍho vāyuvegaœ ca bhūritejās tathaiva ca
ekalavyaḥ sumitraœ ca vāṭadhāno 'tha gomukhaḥ |
59 |
kārūṣakāœ ca rājānaḥ kṣemadhūrtis tathaiva ca
œrutāyur uddhavaœ caiva bṛhatsenas tathaiva ca |
60 |
kṣemogratīrthaḥ kuharaḥ kaliṅgeṣu narādhipaḥ
matimāṃœ ca manuṣyendra īœvaraœ ceti viœrutaḥ |
61 |
gaṇāt krodhavaœād evaṃ rājapūgo 'bhavat kṣitau
jātaḥ purā mahārāja mahākīrtir mahābalaḥ |
62 |
yas tv āsīd devako nāma devarājasamadyutiḥ
sa gandharvapatir mukhyaḥ kṣitau jajñe narādhipaḥ |
63 |
bṛhaspater bṛhatkīrter devarṣer viddhi bhārata
aṃœād droṇaṃ samutpannaṃ bhāradvājam ayonijam |
64 |
dhanvināṃ nṛpaœārdūla yaḥ sa sarvāstravittamaḥ
bṛhatkīrtir mahātejāḥ saṃjajñe manujeṣv iha |
65 |
dhanurvede ca vede ca yaṃ taṃ vedavido viduḥ
variṣṭham indrakarmāṇaṃ droṇaṃ svakulavardhanam |
66 |
mahādevāntakābhyāṃ ca kāmāt krodhāc ca bhārata
ekatvam upapannānāṃ jajñe œūraḥ paraṃtapaḥ |
67 |
aœvatthāmā mahāvīryaḥ œatrupakṣakṣayaṃkaraḥ
vīraḥ kamalapatrākṣaḥ kṣitāv āsīn narādhipa |
68 |
jajñire vasavas tv aṣṭau gaṅgāyāṃ œaṃtanoḥ sutāḥ
vasiṣṭhasya ca œāpena niyogād vāsavasya ca |
69 |
teṣām avarajo bhīṣmaḥ kurūṇām abhayaṃkaraḥ
matimān vedavid vāgmī œatrupakṣakṣayaṃkaraḥ |
70 |
jāmadagnyena rāmeṇa yaḥ sa sarvavidāṃ varaḥ
ayudhyata mahātejā bhārgaveṇa mahātmanā |
71 |
yas tu rājan kṛpo nāma brahmarṣir abhavat kṣitau
rudrāṇāṃ taṃ gaṇād viddhi saṃbhūtam atipauruṣam |
72 |
œakunir nāma yas tv āsīd rājā loke mahārathaḥ
dvāparaṃ viddhi taṃ rājan saṃbhūtam arimardanam |
73 |
sātyakiḥ satyasaṃdhas tu yo 'sau vṛṣṇikulodvahaḥ
pakṣāt sa jajñe marutāṃ devānām arimardanaḥ |
74 |
drupadaœ cāpi rājarṣis tata evābhavad gaṇāt
mānuṣe nṛpa loke 'smin sarvaœastrabhṛtāṃ varaḥ |
75 |
tataœ ca kṛtavarmāṇaṃ viddhi rājañ janādhipam
jātam apratikarmāṇaṃ kṣatriyarṣabhasattamam |
76 |
marutāṃ tu gaṇād viddhi saṃjātam arimardanam
virāṭaṃ nāma rājarṣiṃ pararāṣṭrapratāpanam |
77 |
ariṣṭāyās tu yaḥ putro haṃsa ity abhiviœrutaḥ
sa gandharvapatir jajñe kuruvaṃœavivardhanaḥ |
78 |
dhṛtarāṣṭra iti khyātaḥ kṛṣṇadvaipāyanād api
dīrghabāhur mahātejāḥ prajñācakṣur narādhipaḥ
mātur doṣād ṛṣeḥ kopād andha eva vyajāyata |
79 |
atres tu sumahābhāgaṃ putraṃ putravatāṃ varam
viduraṃ viddhi loke 'smiñ jātaṃ buddhimatāṃ varam |
80 |
kaler aṃœāt tu saṃjajñe bhuvi duryodhano nṛpaḥ
durbuddhir durmatiœ caiva kurūṇām ayaœaskaraḥ |
81 |
jagato yaḥ sa sarvasya vidviṣṭaḥ kalipūruṣaḥ
yaḥ sarvāṃ ghātayām āsa pṛthivīṃ puruṣādhamaḥ
yena vairaṃ samuddīptaṃ bhūtāntakaraṇaṃ mahat |
82 |
paulastyā bhrātaraḥ sarve jajñire manujeṣv iha
œataṃ duḥœāsanādīnāṃ sarveṣāṃ krūrakarmaṇām |
83 |
durmukho duḥsahaœ caiva ye cānye nānuœabditāḥ
duryodhanasahāyās te paulastyā bharatarṣabha |
84 |
dharmasyāṃœaṃ tu rājānaṃ viddhi rājan yudhiṣṭhiram
bhīmasenaṃ tu vātasya devarājasya cārjunam |
85 |
aœvinos tu tathaivāṃœau rūpeṇāpratimau bhuvi
nakulaḥ sahadevaœ ca sarvalokamanoharau |
86 |
yaḥ suvarcā iti khyātaḥ somaputraḥ pratāpavān
abhimanyur bṛhatkīrtir arjunasya suto 'bhavat |
87 |
agner aṃœaṃ tu viddhi tvaṃ dhṛṣṭadyumnaṃ mahāratham
œikhaṇḍinam atho rājan strīpuṃsaṃ viddhi rākṣasam |
88 |
draupadeyāœ ca ye pañca babhūvur bharatarṣabha
viœvedevagaṇān rājaṃs tān viddhi bharatarṣabha |
89 |
āmuktakavacaḥ karṇo yas tu jajñe mahārathaḥ
divākarasya taṃ viddhi devasyāṃœam anuttamam |
90 |
yas tu nārāyaṇo nāma devadevaḥ sanātanaḥ
tasyāṃœo mānuṣeṣv āsīd vāsudevaḥ pratāpavān |
91 |
œeṣasyāṃœas tu nāgasya baladevo mahābalaḥ
sanatkumāraṃ pradyumnaṃ viddhi rājan mahaujasam |
92 |
evam anye manuṣyendra bahavo 'ṃœā divaukasām
jajñire vasudevasya kule kulavivardhanāḥ |
93 |
gaṇas tv apsarasāṃ yo vai mayā rājan prakīrtitaḥ
tasya bhāgaḥ kṣitau jajñe niyogād vāsavasya ca |
94 |
tāni ṣoḍaœa devīnāṃ sahasrāṇi narādhipa
babhūvur mānuṣe loke nārāyaṇaparigrahaḥ |
95 |
œriyas tu bhāgaḥ saṃjajñe ratyarthaṃ pṛthivītale
drupadasya kule kanyā vedimadhyād aninditā |
96 |
nātihrasvā na mahatī nīlotpalasugandhinī
padmāyatākṣī suœroṇī asitāyatamūrdhajā |
97 |
sarvalakṣaṇasaṃpannā vaiḍūryamaṇisaṃnibhā
pañcānāṃ puruṣendrāṇāṃ cittapramathinī rahaḥ |
98 |
siddhir dhṛtiœ ca ye devyau pañcānāṃ mātarau tu te
kuntī mādrī ca jajñāte matis tu subalātmajā |
99 |
iti devāsurāṇāṃ te gandharvāpsarasāṃ tathā
aṃœāvataraṇaṃ rājan rākṣasānāṃ ca kīrtitam |
100 |
ye pṛthivyāṃ samudbhūtā rājāno yuddhadurmadāḥ
mahātmāno yadūnāṃ ca ye jātā vipule kule |
101 |
dhanyaṃ yaœasyaṃ putrīyam āyuṣyaṃ vijayāvaham
idam aṃœāvataraṇaṃ œrotavyam anasūyatā |
102 |
aṃœāvataraṇaṃ œrutvā devagandharvarakṣasām
prabhavāpyayavit prājño na kṛcchreṣv avasīdati |