1 |
sūta uvāca |
1 |
spṛṣṭamātrā tu padbhyāṃ sā garuḍena balīyasā
abhajyata taroḥ œākhā bhagnāṃ cainām adhārayat |
2 |
tāṃ bhagnāṃ sa mahāœākhāṃ smayan samavalokayan
athātra lambato 'paœyad vālakhilyān adhomukhān |
3 |
sa tadvināœasaṃtrāsād anupatya khagādhipaḥ
œākhām āsyena jagrāha teṣām evānvavekṣayā
œanaiḥ paryapatat pakṣī parvatān praviœātayan |
4 |
evaṃ so 'bhyapatad deœān bahūn sagajakacchapaḥ
dayārthaṃ vālakhilyānāṃ na ca sthānam avindata |
5 |
sa gatvā parvataœreṣṭhaṃ gandhamādanam avyayam
dadarœa kaœyapaṃ tatra pitaraṃ tapasi sthitam |
6 |
dadarœa taṃ pitā cāpi divyarūpaṃ vihaṃgamam
tejovīryabalopetaṃ manomārutaraṃhasam |
7 |
œailaœṛṅgapratīkāœaṃ brahmadaṇḍam ivodyatam
acintyam anabhijñeyaṃ sarvabhūtabhayaṃkaram |
8 |
māyāvīryadharaṃ sākṣād agnim iddham ivodyatam
apradhṛṣyam ajeyaṃ ca devadānavarākṣasaiḥ |
9 |
bhettāraṃ giriœṛṅgāṇāṃ nadījalaviœoṣaṇam
lokasaṃloḍanaṃ ghoraṃ kṛtāntasamadarœanam |
10 |
tam āgatam abhiprekṣya bhagavān kaœyapas tadā
viditvā cāsya saṃkalpam idaṃ vacanam abravīt |
11 |
putra mā sāhasaṃ kārṣīr mā sadyo lapsyase vyathām
mā tvā daheyuḥ saṃkruddhā vālakhilyā marīcipāḥ |
12 |
prasādayām āsa sa tān kaœyapaḥ putrakāraṇāt
vālakhilyāṃs tapaḥsiddhān idam uddiœya kāraṇam |
13 |
prajāhitārtham ārambho garuḍasya tapodhanāḥ
cikīrṣati mahat karma tad anujñātum arhatha |
14 |
evam uktā bhagavatā munayas te samabhyayuḥ
muktvā œākhāṃ giriṃ puṇyaṃ himavantaṃ taporthinaḥ |
15 |
tatas teṣv apayāteṣu pitaraṃ vinatātmajaḥ
œākhāvyākṣiptavadanaḥ paryapṛcchata kaœyapam |
16 |
bhagavan kva vimuñcāmi taruœākhām imām aham
varjitaṃ brāhmaṇair deœam ākhyātu bhagavān mama |
17 |
tato niṣpuruṣaṃ œailaṃ himasaṃruddhakandaram
agamyaṃ manasāpy anyais tasyācakhyau sa kaœyapaḥ |
18 |
taṃ parvatamahākukṣim āviœya manasā khagaḥ
javenābhyapatat tārkṣyaḥ saœākhāgajakacchapaḥ |
19 |
na tāṃ vadhraḥ pariṇahec chatacarmā mahān aṇuḥ
œākhino mahatīṃ œākhāṃ yāṃ pragṛhya yayau khagaḥ |
20 |
tataḥ sa œatasāhasraṃ yojanāntaram āgataḥ
kālena nātimahatā garuḍaḥ patatāṃ varaḥ |
21 |
sa taṃ gatvā kṣaṇenaiva parvataṃ vacanāt pituḥ
amuñcan mahatīṃ œākhāṃ sasvanāṃ tatra khecaraḥ |
22 |
pakṣānilahataœ cāsya prākampata sa œailarāṭ
mumoca puṣpavarṣaṃ ca samāgalitapādapaḥ |
23 |
œṛṅgāṇi ca vyaœīryanta gires tasya samantataḥ
maṇikāñcanacitrāṇi œobhayanti mahāgirim |
24 |
œākhino bahavaœ cāpi œākhayābhihatās tayā
kāñcanaiḥ kusumair bhānti vidyutvanta ivāmbudāḥ |
25 |
te hemavikacā bhūyo yuktāḥ parvatadhātubhiḥ
vyarājañ œākhinas tatra sūryāṃœupratirañjitāḥ |
26 |
tatas tasya gireḥ œṛṅgam āsthāya sa khagottamaḥ
bhakṣayām āsa garuḍas tāv ubhau gajakacchapau |
27 |
tataḥ parvatakūṭāgrād utpapāta manojavaḥ
prāvartantātha devānām utpātā bhayavedinaḥ |
28 |
indrasya vajraṃ dayitaṃ prajajvāla vyathānvitam
sadhūmā cāpatat sārcir divolkā nabhasaœ cyutā |
29 |
tathā vasūnāṃ rudrāṇām ādityānāṃ ca sarvaœaḥ
sādhyānāṃ marutāṃ caiva ye cānye devatāgaṇāḥ
svaṃ svaṃ praharaṇaṃ teṣāṃ parasparam upādravat |
30 |
abhūtapūrvaṃ saṃgrāme tadā devāsure 'pi ca
vavur vātāḥ sanirghātāḥ petur ulkāḥ samantataḥ |
31 |
nirabhram api cākāœaṃ prajagarja mahāsvanam
devānām api yo devaḥ so 'py avarṣad asṛk tadā |
32 |
mamlur mālyāni devānāṃ œemus tejāṃsi caiva hi
utpātameghā raudrāœ ca vavarṣuḥ œoṇitaṃ bahu
rajāṃsi mukuṭāny eṣām utthitāni vyadharṣayan |
33 |
tatas trāsasamudvignaḥ saha devaiḥ œatakratuḥ
utpātān dāruṇān paœyann ity uvāca bṛhaspatim |
34 |
kimarthaṃ bhagavan ghorā mahotpātāḥ samutthitāḥ
na ca œatruṃ prapaœyāmi yudhi yo naḥ pradharṣayet |
35 |
bṛhaspatir uvāca |
35 |
tavāparādhād devendra pramādāc ca œatakrato
tapasā vālakhilyānāṃ bhūtam utpannam adbhutam |
36 |
kaœyapasya muneḥ putro vinatāyāœ ca khecaraḥ
hartuṃ somam anuprāpto balavān kāmarūpavān |
37 |
samartho balināṃ œreṣṭho hartuṃ somaṃ vihaṃgamaḥ
sarvaṃ saṃbhāvayāmy asminn asādhyam api sādhayet |
38 |
sūta uvāca |
38 |
œrutvaitad vacanaṃ œakraḥ provācāmṛtarakṣiṇaḥ
mahāvīryabalaḥ pakṣī hartuṃ somam ihodyataḥ |
39 |
yuṣmān saṃbodhayāmy eṣa yathā sa na hared balāt
atulaṃ hi balaṃ tasya bṛhaspatir uvāca me |
40 |
tac chrutvā vibudhā vākyaṃ vismitā yatnam āsthitāḥ
parivāryāmṛtaṃ tasthur vajrī cendraḥ œatakratuḥ |
41 |
dhārayanto mahārhāṇi kavacāni manasvinaḥ
kāñcanāni vicitrāṇi vaiḍūryavikṛtāni ca |
42 |
vividhāni ca œastrāṇi ghorarūpāṇy anekaœaḥ
œitatīkṣṇāgradhārāṇi samudyamya sahasraœaḥ |
43 |
savisphuliṅgajvālāni sadhūmāni ca sarvaœaḥ
cakrāṇi parighāṃœ caiva triœūlāni paraœvadhān |
44 |
œaktīœ ca vividhās tīkṣṇāḥ karavālāṃœ ca nirmalān
svadeharūpāṇy ādāya gadāœ cograpradarœanāḥ |
45 |
taiḥ œastrair bhānumadbhis te divyābharaṇabhūṣitāḥ
bhānumantaḥ suragaṇās tasthur vigatakalmaṣāḥ |
46 |
anupamabalavīryatejaso; dhṛtamanasaḥ parirakṣaṇe 'mṛtasya
asurapuravidāraṇāḥ surā; jvalanasamiddhavapuḥprakāœinaḥ |
47 |
iti samaravaraṃ surāsthitaṃ; parighasahasraœataiḥ samākulam
vigalitam iva cāmbarāntare; tapanamarīcivibhāsitaṃ babhau
|